علت ریزش مو در زنان و روش‌های جلوگیری از آن
مو طی قرن‌ها به عنوان نمادی از قدرت، سلامت و زیبایی در زنان دیده می‌شود. وقتی از مدل موهای خود راضی هستیم، اغلب احساس می‌کنیم با خودمان هماهنگی بیشتری داریم و این حس، هویت و اعتماد‌به‌نفس قوی‌تری در ما ایجاد می‌کند. اگرچه در روی دیگر سکه، ریزش مو هم بخشی از یک تعادل طبیعی است. برخی از موها می‌ریزند در حالی که برخی دیگر رشد می‌کنند. وقفه در این تعادل، یعنی زمانی که مو می‌ریزد ولی موهای کمتری رشد می‌کند، ریزش مو نامیده می‌شود. این مشکل شایع در زنان، دلایل مختلفی دارد و موثرترین گام برای رفع آن، شناسایی علت دقیق ریزش مو و همچنین علت ریزش مو جلوی سر در زنان است که در این مطلب به همه جوانب و علت ریزش مو در زنان و راه‌های درمانی آن خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
چرخه رشد و ریزش مو
چرخه رشد مو در واقع از چهار مرحله مجزا تشکیل شده است. سه فاز اول، آناژن، کاتاژن و تلوژن شامل رشد و بلوغ مو و فعالیت فولیکول‌های آن هستند که تک‌تک تارهای مو را تولید می‌کنند. در طول مرحله نهایی یا اگزوژن، موهای «قدیمی» می‌ریزند، اگرچه معمولا یک موی جدید آماده می‌شود تا جای آن را بگیرد.
۱. آناژن: مرحله رشد
مراحل رشد مو با مرحله آناژن شروع می‌شود. این طولانی‌ترین مرحله است که حدود ۳ تا ۵ سال برای موهای سر شما طول می‌کشد. خوشبختانه، فاز آناژن در انواع مو و افراد مختلف متفاوت است.
در هر زمان، حدود ۹۰ درصد از موهای سر شما در مرحله آناژن هستند.
۲. کاتاژن: مرحله انتقال
مرحله کاتاژن زمانی شروع می‌شود که مرحله آناژن به پایان می‌رسد و حدود ۱۰ روز یا بیشتر طول می‌کشد. در طول این دوره، فولیکول‌های مو کوچک شده و رشد مو کند می‌شود. مو همچنین از پایین فولیکول خود جدا می‌شود.
تنها حدود ۵ درصد از موهای سر شما در هر زمان معین در فاز کاتاژن هستند.
۳. تلوژن: مرحله استراحت
مرحله تلوژن معمولاً حدود ۳ ماه طول می‌کشد. موها در مرحله تلوژن رشد نمی‌کنند، اما معمولاً هم نمی‌ریزند. فاز تلوژن همچنین زمانی است که موهای جدید در فولیکول‌هایی که به تازگی موها را در مرحله کاتاژن آزاد کرده‌اند تشکیل می‌شوند.
تخمین زده می‌شود که ۱۰ تا ۱۵ درصد از موهای سر شما در این مرحله هستند.
۴. اگزوژن: فاز ریزش
فاز اگزوژن اساسا گسترش یا بخشی از مرحله تلوژن است. در مرحله اگزوژن، موها از پوست سر جدا می‌شوند که اغلب با شستن و برس زدن به این فرایند کمک می‌کنیم.
ریزش ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو در روز در مرحله اگزوژن طبیعی است.
دلایل ریزش موی زنان
شرایط مختلفی می‌تواند باعث ریزش موی دائم یا موقت در زنان شود، از جمله تغییرات هورمونی به دلیل بارداری، زایمان، منوپاز (یائسگی) و مشکلات تیروئید. در این بخش به تعدادی از مهم‌ترین عوامل ریزش مو می‌پردازیم:
تغییرات هورمونی
علت ریزش مو در زنان بالای ۴۰ سال معمولا پس از منوپاز به دلیل آندروژن‌های بیش از حد (هورمون‌های مردانه) مانند تستوسترون ناشی از کاهش سریع استروژن رخ می‌دهد. اختلالات غدد درون‌ریز مانند دیابت و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) می‌تواند منجر به علائم ناخوشایند بی‌شماری از جمله ریزش مو شود. عدم تعادل هورمونی می‌تواند باعث شود که شما در سنین پایین‌تر از حد معمول هم شروع به از دست دادن مو کنید. ریزش موی هورمونی تدریجی است. اگر به دلیل تغییرات هورمونی مانند بارداری ریزش مو دارید، دانستن این نکته قوت قلب است که ریزش مو پس از مدتی متوقف می‌شود.
استرس و شوک‌های روحی یا جسمی
کورتیزول که با استرس ارتباط دارد، یکی از مهم‌ترین هورمون‌هایی است که می‌تواند علت ریزش مو در زنان باشد. استرس می‌تواند باعث شود موهای شما به مرحله تلوژن بروند و در نهایت منجر به ریزش آن شوند. اگر اخیرا وزن کم کرده‌اید، تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اید یا دوره‌ای از استرس را تجربه کرده‌اید، حتما آن را با متخصص پوست و موی خود در میان بگذارید.
تغذیه نامناسب و کمبود مواد مغذی
در پاسخ به این سوال که، علت ریزش مو در زنان کمبود چه ویتامینی است؟ باید بگوییم کمبود یک یا چند ریزمغذی ممکن است منجر به ریزش مو شود. کمبود آهن یکی از پررنگ‌ترین علل ریزش مو به خصوص در بین گیاهخواران و زنانی است که پریودهای سنگین دارند. آهن ماده خام برای ساخت هموگلوبین است، پروتئینی که به حمل اکسیژن به تمام سلول‌های بدن، از جمله سلول‌های فولیکول‌های مو کمک می‌کند.
تحقیقات نشان داده است که مصرف مکمل‌های ویتامین D نیز باعث رشد مجدد مو می‌شود. کمبود روی (زینک) نیز می‌تواند باعث ریزش مو شود، زیرا این ماده معدنی که به صورت داروی زینک پلاس هم در بازار موجود است، برای عملکرد فولیکول مو ضروری است و به محافظت در برابر کوچک شدن فولیکول مو کمک می‌کند. علاوه بر ویتامین‌ها و مواد معدنی ذکر شده در بالا، کمبود مواد دیگری چون مس، بیوتین، ویتامین B12، فولات و ریبوفلاوین هم موجب ریزش مو خواهند شد.
عوامل ژنتیکی
دلیل ریزش مو در زنان می‌تواند عوامل ژنتیکی نیز باشد. هنگامی که ریزش مو به دلیل ژنتیک یا همان آلوپسی آندروژنیک (ریزش موی ارثی) در شما ایجاد می‌شود، یک الگوی قابل پیش‌بینی دارد. در خانم‌ها مو در بالای سر نازک و قسمت میانی آن پهن می‌شود. برخلاف مردان، خط رویش مو در زنان به طور معمول عقب‌رفت ندارد. آلوپسی آندروژنتیک در زنان به ندرت منجر به طاسی کامل می‌شود.
مشکلات تیروئید
کم‌کاری و پرکاری تیروئید شدید و طولانی مدت می‌تواند باعث ريزش شديد مو در زنان شود. ریزش‌ها با عامل تیروئید، در تمام نقاط سر دیده می‌شوند و موها به طور یکنواخت نازک به نظر می‌رسند. رشد مجدد با درمان موفقیت‌آمیز اختلال تیروئید ارتباط مستقیم دارد.
بیماری‌های خودایمنی
آلوپسی آره‌آتا یک بیماری خودایمنی است و زمانی که اتفاق می‌افتد، سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و باعث ریزش مو می‌شود. آلوپسی آره‌آتا معمولا موهای روییده بر سر و صورت را درگیر می‌کند.
مصرف داروها
بسیاری از انواع مختلف داروها باعث ریزش مو می‌شوند، از جمله: داروهای ضدآکنه حاوی ویتامین A (رتینوئیدها)، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد قارچ، داروهای ضدبارداری و داروهای ضدافسردگی. از دیگر علت ناگهانی ریزش مو در زنان هم می‌تواند فرایند شیمی‌درمانی در افراد باشد.
استفاده نادرست از محصولات آرایشی و شیمیایی
رنگ موها و محصولات صاف کننده مو ممکن است ساختار فیبر مو را تغییر دهند و لیپیدها و پروتئین را از بین ببرند. همچنین روش‌هایی مانند صاف کردن مو با دستگاه‌های حرارتی به دفعات زیاد نیز عوارض جانبی مانند ریزش مو در پی دارند. تهیه محصولات آرایشی و بهداشتی مرغوب از فروشگاه‌های معتبر نیز می‌تواند بر سلامت موها تاثیر داشته باشد.
تشخیص و شناسایی علت ریزش مو در خانم ها
از جمله روش‌های تشخیصی برای شناسایی علت ریزش مو در خانم ها می‌توان به مواردی چون بررسی پوست سر زیر میکروسکوپ، آزمایشات خون که سطوح ویتامین و مواد معدنی و سطوح هورمونی (مانند تیروئید) را بررسی می‌کنند، اشاره کرد. در مواردی نیز نیاز به بیوپسی پوست سر خواهد بود که با برداشتن و بررسی یک قطعه بسیار کوچک از پوست سر انجام می‌گیرد.
اگر فکر می‌کنید که موهایتان با سرعت بیشتری نسبت به گذشته ریزش دارد، با پزشک مشورت کنید. ممکن است یک بیماری زمینه‌ای که مراحل رشد مو را مختل می‌کند، موجب این اتفاق باشد و درمان سریع آن می‌تواند به کاهش ریزش مو و حفظ موهای سالمی که باقی مانده است، کمک کند.
روش‌های جلوگیری و درمان ریزش مو
داشتن موهای سالم و پرتر، به ژنتیک و سطوح هورمونی بستگی دارد که تا حد زیادی خارج از کنترل شما هستند و همچنین به عوامل قابل کنترل مرتبط با سبک زندگی سالم و مراقبت مناسب از مو بستگی دارد. بنابراین نمی‌توان از همه موارد ریزش مو در زنان جلوگیری کرد. اما ممکن است بتوان با خوردن غذاهای مغذی که مواد لازم (مانند مولتی ویتامین، مواد معدنی و پروتئین) را فراهم می‌کنند، از ریزش مو جلوگیری کرد.
تغییرات سبک زندگی و تغذیه
رژیم‌های بسیار کم کالری می‌توانند بدن را از مواد مغذی لازم، از جمله مواد ضروری برای موهای سالم، مانند پروتئین، اسیدهای چرب و روی محروم کنند؛ بنابراین گنجاندن این ریزمغذی‌ها در یک رژیم غذایی مناسب برای داشتن موهایی سالم، انتخاب مهمی خواهد بود. مصرف برخی از مکمل‌های غذایی مانند هیرتامین ممکن است به جلوگیری یا کاهش علت ریزش مو شدید در زنان کمک کنند که البته توصیه می‌شود با مشورت پزشک این کار را انجام دهید.
درمان‌های دارویی
اگر ریزش موی شما ناشی از یک بیماری زمینه‌ای باشد، درمان آن بیماری ضروری خواهد بود. اگر داروی خاصی باعث ریزش مو شده است، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که مصرف آن را برای چند ماه متوقف کنید. رایج‌ترین داروهایی که برای درمان ریزش مو در دسترس هستند، عبارتند از:
ماینوکسیدیل (Minoxidil)
در نتیجه مطالعات، ماینوکسیدیل 2٪ بدون نسخه برای درمان ریزش مو در زنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. محلول 5٪ نیز زمانی در دسترس است که راه حل قوی‌تری برای ریزش موی زنان نیاز باشد. واضح است که ماینوکسیدیل یک داروی معجزه‌آسا نیست. در حالی که می‌تواند باعث رشد موهای جدید بشود اما نمی‌تواند تراکم موهای از دست رفته را به طور کامل بازگرداند. درمان با این دارو یک بازه زمانی ۶ تا ۱۲ ماهه دارد.
برای اثربخشی بیشتر برای زنان، توصیه می‌شود دو بار در روز محصول را روی پوست سر بمالند و به آرامی ماساژ دهند تا به فولیکول‌های مو برسد. حداقل چهار ساعت بعد از مصرف دارو نباید از شامپو استفاده کنند.
فیناستراید نیز یک داروی شناخته شده برای درمان ریزش مو است اما برای مردان تجویز می‌شود و روی مردان تاثیر بیشتری نسبت به زنان دارد.
مکمل‌های هورمونی
برخی از زنانی که به ماینوکسیدیل پاسخ نمی‌دهند، ممکن است داروی اسپیرونولاکتون برای درمان آلوپسی آندروژنیک برای آن‌ها مناسب باشد، زیرا این دارو دارای خواص ضد آندروژنی است. این دارو به ویژه برای زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک نیز مفید است زیرا تولید آندروژن‌های اضافی در آن‌ها بیشتر است. مصرف چنین داروهایی نیاز به تخصص و تجویز پزشک دارد زیرا در دوران بارداری می‌توانند بسیار خطرناک باشند و برای همه مورد استفاده قرار نگیرند.
مکمل‌های آهن
پزشک ممکن است سطح آهن خون شما را آزمایش کند، به خصوص اگر گیاهخوار هستید، سابقه کم خونی یا خونریزی شدید در دوران پریود دارید. اگر کمبود آهن دارید، باید مکمل‌هایی مانند قرص هیرویت مصرف کنید که ممکن است بتواند ریزش موی شما را متوقف کند. با این حال، اگر سطح آهن شما نرمال باشد، مصرف آهن اضافی تنها عوارض جانبی مانند ناراحتی معده و یبوست ایجاد می‌کند.
درمان‌های طبیعی و خانگی
روغن‌های طبیعی و مغذی می‌توانند به فولیکول و ساقه مو نفوذ کند و به تولید موهای سالم و درخشان و تشویق رشد موهای جدید کمک کنند. از سوی دیگر اگر این کار با ماساژ پوست سر برای تحریک جریان خون صورت گیرد نیز می‌تواند در رشد مجدد مو موثر باشد. «روغن نارگیل» به عنوان یک ماسک موی طبیعی عمل می‌کند. به آبرسانی مجدد پوست سر و تقویت آن نیز کمک می‌کند. «روغن رزماری» هم برای تسکین خارش و عفونت پوست سر شناخته شده است و از طریق ماساژ باعث کاهش تحریک بیشتر می‌شود.
یک مطالعه بالینی نشان داده است که روغن رزماری حتی در کنترل علائم آلوپسی آره‌آتا موثر است.
از ۳۰۰۰ سال پیش تا کنون، «روغن زیتون» یکی از محبوب‌ترین درمان‌های طبیعی برای ریزش مو بوده است. در حالی که این درمان طبیعی برای ریزش مو مطمئنا به رشد مجدد مو در نواحی طاسی کمک نمی‌کند، اما در حفظ تراکم مو و سلامت فولیکول‌های آن بسیار کاربردی خواهد بود.
درمان‌های تخصصی و کلینیکی
چندین روش مدرن برای درمان ریزش مو وجود دارد که کلینیک‌ها و بیمارستان‌های تخصصی از آن‌ها استفاده می‌کنند:
مزوتراپی
مزوتراپی برای ریزش مو با تزریق یک محلول غنی از مواد مغذی به پوست سر با استفاده از یک سوزن تخصصی عمل می‌کند. محلول به مزودرم که لایه میانی پوست است تزریق می‌شود. فرآیند تزریق نسبتاً بدون درد است و نیازی به بیهوشی ندارد.
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
درمان PRP درمانی برای ریزش مو است که ممکن است به تقویت و حفظ رشد مو کمک کند. اما روش گرانی است و ممکن است برای همه ایمن نباشد. در این روش، پلاسمای غنی از پلاکت را به ناحیه آسیب دیده پوست سر تزریق می‌کنند که حاوی سیتوکین‌ها و پروتئین‌هایی هستند که باعث رشد، التیام و جوان‌سازی می‌شوند.
لیزر کم توان
در این روش از لیزرهای مادون قرمز کم توان برای تحریک عملکرد سلولی و افزایش رشد مجدد مو استفاده می‌شود. می‌توان آن را به تنهایی یا همراه با درمان‌های دیگر استفاده کرد و اثربخشی آن در مردان و زنان ثابت شده است. این درمان باید به صورت مکرر انجام شود و در کمتر از پنج ماه نیز نشانه‌های بهبود به شکل رویش دوباره موها ظاهر می‌شوند.
نکات مهم برای حفظ سلامت مو
هنگامی که خانم‌ها با ریزش مو مواجه می‌شوند، معمولا سعی می‌کنند با تغییر مدل مو مشکل را پنهان کنند یا محصولاتی بخرند که ادعا می‌کنند برای بازسازی مو مناسب هستند. یکی دیگر از راه‌های دردسترس هم استفاده از ویتامین‌ها و مکمل‌ها یا قرص تقویتی مو است که به طور خاص برای رشد مو فروخته می‌شوند. اما نتایج حاصل از این تلاش‌ها به ندرت ریشه مشکل را حل می‌کند. در این وضعیت متخصصان توصیه می‌کنند نکات زیر را برای کاهش یا رفع مشکل رعایت کنید:
شستشوی منظم با شامپوهای ملایم و مناسب نوع مو
هنگامی که موهای خود را می‌شویید، از انگشتان‌تان برای ماساژ سر استفاده کنید تا جریان خون در پوست سر ایجاد و فولیکول‌های مو تحریک شوند. از شامپوی ملایم استفاده کنید. موهای خود را در یک حوله میکروفیبر بپیچید تا سریع‌تر خشک شوند. این به کاهش زمان سشوار کشیدن کمک می‌کند. از سوی دیگر استفاده مکرر از وسایل حرارتی می‌تواند به راحتی عمر موهای شما را کم کند.
در پیش گرفتن سبک زندگی سالم
اگر سیگار می‌کشید، آن را متوقف کنید. سیگار باعث التهاب در سراسر بدن می‌شود که می‌تواند ریزش مو را نیز بدتر کند. غذاهای سالم بخورید. اگر به اندازه کافی برخی از مواد مغذی مانند پروتئین یا آهن که می‌توان آن را به صورت قرص آهن نیز مصرف کرد دریافت نمی‌کنید، این امر می‌تواند منجر به ریزش مو شود.
نحوه رفتار صحیح با موها
هنگام برس زدن و شانه کردن، به خصوص زمانی که موهایتان خیس است، بهتر است از کشیدن آن خودداری کنید. یک شانه دندانه پهن ممکن است به جلوگیری از کندن مو کمک کند. از روش‌های خشن مانند اتو موی داغ، فر کننده‌ها، درمان با روغن داغ و مواد دائمی خودداری کنید. برای بستن موها بهتر است استفاده از کش‌های لاستیکی را محدود کنید.
دریافت بیش از حد برخی مواد مغذی (از جمله سلنیوم، ویتامین A و ویتامین E) با ریزش مو مرتبط است!
حفظ زیبایی زنانه با موهایی سالم و پرپشت
علت ریزش مو در زنان به عواملی از جمله ژنتیک، تغییرات هورمونی، بیماری‌ها و افزایش سن بستگی دارد. برای جلوگیری از ریزش بیشتر مو، حفظ سبک زندگی سالم و تغذیه مناسب بسیار مهم است. مواد مغذی مانند آهن، روی و ویتامین‌ها نقش مهمی در سلامت مو دارند. علاوه بر این، روش‌های درمانی مختلفی از جمله درمان‌های خانگی (مانند ماساژ با روغن‌های طبیعی) و درمان‌های پزشکی (مانند مزوتراپی، لیزر درمانی و داروها) برای درمان ریزش مو وجود دارد. با این حال، درمان ریزش مو نیاز به صبر و تداوم دارد، زیرا رشد مجدد مو زمان‌بر است. برای تشخیص دقیق دلایل ریزش مو در زنان و انتخاب بهترین روش درمانی، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است.
پرسش‌های متداول
اگر شاهد ریزش ناگهانی مو شدید، این می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد که نیاز به درمان دارد و مراجعه به پزشک متخصص پوست و مو برای تشخیص دقیق علت آن بهترین گزینه خواهد بود.
خیر، ریزش مو می‌تواند موقت یا دائمی باشد که در نتیجه وراثت، تغییرات هورمونی، شرایط پزشکی یا بخشی طبیعی از افزایش سن اتفاق می‌افتد.
بله، چندین مطالعه، استفاده از گیاهان و عصاره آن‌ها را برای تقویت رشد مو نشان داده‌اند مانند عصاره گیاه دم اسبی و همچنین روغن‌های نارگیل، رزماری، درخت چای و..
