ویتامین تنظیم‌ کننده هورمون زنانه

هورمون‌ها وظایف مختلفی در بدن دارند و بروز مشکل در آن‌ها عملکرد بدن را با اختلال روبه‌رو می‌کند. یکی از روش‌های تنظیم آن، ویتامین تنظیم‌ کننده هورمون زنانه است. در ادامه با ویتامین‌های تنظیم‌کننده و اثری که هر کدام از ویتامین‌ها یا مواد معدنی روی هورمون‌ها می‌گذارند بیشتر آشنا می‌شویم و درمی‌باییم که برای درمان هورمون زنانه از چه ویتامین‌ها و مکمل‌هایی استفاده کنیم.

هورمون‌ها چه تاثیری در بدن و سلامتی دارند؟

قبل از اینکه به سراغ شناخت ویتامین تنظیم‌ کننده هورمون زنانه برویم باید بدانیم اصلا هورمون‌ها چه تاثیری در بدن دارند و چگونه بر سلامت فرد اثرگذار هستند. غدد درون‌ریز بدن هورمون‌ها که موادی شیمیایی هستند را تولید می‌کنند. هورمون‌ها نقش‌های حیاتی در تنظیم عملکردهای مختلف بدن دارند. این مواد به عنوان پیام‌رسان‌های شیمیایی عمل می‌کنند و از طریق جریان خون به اعضا و بافت‌های مختلف بدن منتقل می‌شوند.

هورمون‌ها تأثیرات گسترده‌ای روی سلامت جسمی و روانی دارند و نقش‌های مهمی در تنظیم متابولیسم، رشد، عملکرد سیستم ایمنی، تنظیم خواب و بیداری، و حتی خلق و خو ایفا می‌کنند. مثلا هورمون‌های تیروئید در تنظیم متابولیسم بدن نقش دارند و انرژی مورد نیاز فعالیت‌های روزانه را فراهم می‌کنند. هورمون انسولین که در لوزالمعده تولید می‌شود، نقش مهمی در تنظیم سطح قند خون دارد. هورمون‌های جنسی مانند استروژن و تستوسترون نیز نقش‌های مهمی در توسعه و عملکرد سیستم تولیدمثل و همچنین تنظیم خلق و خو دارند. به طور کلی، تعادل هورمونی برای حفظ سلامت و عملکرد بهینه بدن بسیار مهم است و هرگونه اختلال در تولید یا عملکرد هورمون‌ها می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود.

کدام ویتامین تنظیم‌ کننده هورمون زنانه را مصرف کنیم؟

ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلفی در تنظیم هورمون‌های زنانه نقش دارند و تنظیم این هورمون‌ها به یک عامل وابسته نیست. در ادامه با مهم‌ترین ویتامین تنظیم‌ کننده هورمون زنانه و مواد معدنی موثر روی هورمون‌ها آشنا می‌شویم:

ویتامین D ویتامین تنظیم‌ کننده هورمون زنانه

ویتامین D نقش بسیار مهمی در تنظیم هورمون‌ها در بدن دارد. این ویتامین به عنوان هورمون استروئیدی عمل می‌کند و به تنظیم بسیاری از فرآیندهای مهم بدن کمک می‌کند. یکی از نقش‌های اصلی ویتامین D، تنظیم سطح کلسیم و فسفر در خون است که برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری است. همچنین، ویتامین D به تنظیم هورمون‌های تیروئید کمک می‌کند که نقش مهمی در متابولیسم بدن دارند.

ویتامین D در تنظیم هورمون‌های جنسی مانند استروژن و تستوسترون هم موثر است و کمبود این ویتامین باعث کاهش سطح این هورمون‌ها و بروز مشکلاتی مانند کاهش میل جنسی، افسردگی و اختلالات قاعدگی می‌شود. قرص افزایش میل جنسی بانوان یکی از روش‌های رفع این مشکل است.

علاوه بر این، ویتامین D به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کند که یکی از عوامل خطر مرتبط با مقاومت به انسولین است. مقاومت به انسولین می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند دیابت نوع 2 و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) شود. مصرف کافی ویتامین D می‌تواند برای بهبود حساسیت به انسولین و کاهش خطر بروز این مشکلات لازم است. در مجموع، ویتامین D  نقش بسیار مهمی در حفظ تعادل هورمونی و بهبود سلامت عمومی بدن دارد.

منیزیم برای تنظیم هورمون‌ها

منیزیم یکی از مواد معدنی ضروری برای بدن است که نقش‌ مهمی در تنظیم هورمون‌ها دارد. این ماده معدنی به تولید و ترشح هورمون‌های تیروئید کمک می‌کند که در تنظیم متابولیسم بدن نقش دارند. کمبود منیزیم می‌تواند باعث اختلال در سنتز هورمون‌های تیروئید شود و مشکلاتی مانند خستگی، افزایش وزن و کاهش متابولیسم را به همراه داشته باشد.

منیزیم در تنظیم هورمون انسولین هم موثر است. انسولین به سلول‌ها کمک می‌کند تا گلوکز را از خون جذب کنند و به عنوان منبع انرژی استفاده کنند. کمبود منیزیم می‌تواند باعث مقاومت به انسولین شود که یکی از عوامل خطر برای دیابت نوع ۲ است. علاوه بر این، منیزیم برای کاهش استرس و تنظیم هورمون‌های استرس مانند کورتیزول هم مفید است. استرس مزمن باعث افزایش سطح کورتیزول می‌شود که به نوبه خود تعادل هورمونی را مختل می‌کند و مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی و اختلالات خواب را به همراه دارد. مصرف منیزیم سطح کورتیزول را کاهش می‌دهد و تعادل هورمونی را حفظ می‌کند.

ویتامین B، فرشته‌ی نجات هورمون‌ها

ویتامین‌های گروه B جزو انواع ویتامین تنظیم‌ کننده هورمون زنانه هستند. این ویتامین‌ها به عنوان کوآنزیم‌ها عمل می‌کنند و در فرآیندهای متابولیکی مختلفی که برای تولید و تنظیم هورمون‌ها ضروری هستند، شرکت می‌کنند. در ادامه تاثیرات برخی از ویتامین‌های گروه B بر تنظیم هورمون‌ها را بررسی می‌کنیم:

ویتامین B6

ویتامین B6 در تولید و تنظیم هورمون‌های مختلف از جمله سروتونین، ملاتونین و نوراپی‌نفرین نقش دارد. این هورمون‌ها در تنظیم خلق و خو، خواب و استرس موثر هستند. ویتامین B6 در تولید ملاتونین که جزو هورمون‌های تنظیم چرخه خواب و بیداری اثرگذار است.

همچنین، این ویتامین برای تنظیم سطح استروژن در بدن ضروری است که برای سلامت زنان بسیار مهم است. کمبود ویتامین B6 می‌تواند باعث اختلالات خواب، افسردگی و مشکلات قاعدگی شود. ویتامین B6 را شاید ویتامین یائسگی دانست.

ویتامین B5

ویتامین B5 برای تولید هورمون‌های استروئیدی مانند کورتیزول و آلدسترون ضروری است. درمورد هورمون کورتیزول بالاتر صحبت کردیم. آلدسترون هم هورمونی است که نقش مهمی در تنظیم تعادل آب و الکترولیت‌ها در بدن دارد.

ویتامین B5 در تولید این هورمون‌ها موثر است و برای حفظ تعادل هورمونی در بدن ضرورت دارد.. کمبود ویتامین B5 می‌تواند باعث خستگی، استرس و مشکلات متابولیکی شود. مولتی ویتامین برای زنان بالای ۵۰ سال معمولا شامل ویتامین‌های گروه B هم هست.

ویتامین B12

ویتامین B12 برای تولید و تنظیم هورمون‌های تیروئید ضروری است. همچنین این ویتامین در تولید انرژی و حفظ سلامت سیستم عصبی هم نقش دارد. کمبود ویتامین B12 باعث کاهش سطح هورمون‌های تیروئید و بروز مشکلاتی مانند خستگی، افزایش وزن و کاهش متابولیسم می‌شود.

زینک، دیگر ماده‌ی موثر و تنظیم‌کننده هورمون زنانه

زینک یکی دیگر از مواد معدنی است که در تنظیم هورمون‌های زنانه نقض اثرگذاری دارد. زینک در تولید هورمون‌های تیروئید نقش کلیدی دارد و به نظر در انتقال هورمون‌های تیروئید هم نقش دارد. با این اوصاف کمبود زینک باعث اختلال در سنتز هورمون‌های تیروئید شود و مشکلاتی مانند خستگی، افزایش وزن و کاهش متابولیسم را به همراه دارد.

تنظیم هورمون انسولین، یکی دیگر از وظایف زینک است و کمبود آن ممکن است باعث مقاومت به انسولین شود. علاوه بر این، کپسول زینک پلاس در تنظیم هورمون‌های جنسی مانند تستوسترون و استروژن هم نقش دارد.

اسیدهای چرب امگا ۳، دیگر عامل تنظیم هورمون

اسیدهای چرب امگا ۳ به عنوان مواد ضد التهابی عمل می‌کنند و می‌توانند به کاهش التهاب‌های بدن کمک کنند. التهاب مزمن می‌تواند باعث اختلال در عملکرد هورمون‌ها شود و مشکلاتی مانند مقاومت به انسولین و اختلالات تیروئیدی را به همراه داشته باشد. مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ در کاهش التهاب و بهبود عملکرد هورمون‌ها موثر است.

یکی از نقش‌های مهم اسیدهای چرب امگا ۳، تنظیم هورمون‌های استرس مانند کورتیزول است. مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ به کاهش سطح کورتیزول و بهبود تعادل هورمونی کمک می‌کند. قرص امگا ۳ در تنظیم هورمون‌های تیروئید و هورمون‌های جنسی هم نقش دارد.

ید، ماده‌ی معدنی موثر روی هورمون‌ها

خیلی وقت‌ها حین خرید نمک، دقت می‌کنیم نوع یددار را بخریم اما شاید به طور کامل از نقش ید در بدن آگاهی نداشته باشیم. ید یکی از مواد معدنی ضروری برای بدن است که نقش بسیار مهمی در تنظیم هورمون‌های تیروئید دارد.

هورمون‌های تیروئید، شامل تیروکسین (T4) و تری‌یدوتیرونین (T3)، در تنظیم متابولیسم بدن، سطح انرژی، دمای بدن و عملکردهای مختلف سلولی نقش کلیدی دارند. ید به تولید این هورمون‌ها کمک می‌کند و کمبود آن می‌تواند باعث اختلال در عملکرد غده تیروئید شود.

کمبود ید منجر به بروز مشکلاتی مانند گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید)، هیپوتیروئیدیسم (کم‌کاری تیروئید) و حتی مشکلات رشد و توسعه در کودکان شود. این مشکلات خستگی، افزایش وزن، کاهش متابولیسم و مشکلات حافظه ایجاد می‌کنند.

به جز این موارد، ید در تنظیم هورمون‌های جنسی هم نقش بازی می‌کند و با تاثیراتی که دارد به طور کلی در بهبود سلامت عمومی بدن موثر است.

پروبیوتیک‌ها برای حال بهتر

پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که مصرف آنها به مقدار مناسب فواید سلامتی زیادی برای بدن دارد. یکی از نقش‌های مهم پروبیوتیک‌ها، تنظیم هورمون‌ها و حفظ تعادل هورمونی در بدن است.

پروبیوتیک‌ها در سلامت میکروبیوم روده تاثیرگذار هستند که نقش مهمی در تنظیم هورمون‌ها دارد. میکروبیوم روده مجموعه‌ای از میلیاردها باکتری، ویروس، قارچ و سایر میکروارگانیسم‌ها است که نقش اساسی در عملکرد بدن دارند.

تنظیم هورمون‌های استرس مانند کورتیزول، تولید مواد شیمیایی مانند سروتونین، کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک کرده و تنظیم هورمون‌های مرتبط با اشتها و متابولیسم از دیگر کارکردهای پروبیوتیک و تاثیرات آن روی هورمون‌ها است.

ویتامین‌ها و مواد معدنی موثر بر هورمون‌ها در بارداری و قاعدگی

برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی در دوره‌ی بارداری یا قاعدگی تاثیر بیشتری بر هورمون‌ها دارند و مصرف آن‌ها برای این دوره ضروری است. با این ویتامین‌ها و مواد معدنی بیشتر آشنا شویم:

فولیک اسید برای سلامت جنین

فولیک اسید جزو انواع ویتامین تنظیم‌ کننده هورمون زنانه و موثر برای بارداری است که به تولید و تکثیر سلول‌های جدید کمک می‌کند و نقش مهمی در پیشگیری از نقص‌های مادرزادی مانند نقص لوله عصبی دارد. مصرف فولیک اسید قبل و در طول بارداری می‌تواند خطر نقص‌های مادرزادی را کاهش دهد و به سلامت جنین کمک کند.

مصرف قرص تقویت کیفیت تخمک پیش از بارداری هم به سلامت بیشتر جنین کمک می‌کند و در دسته قرص تنظیم کننده هورمون زنان قرار می‌گیرد.

آهن برای سلامت مادر

در دوران بارداری، نیاز به آهن افزایش پیدا می‌کند چون بدن برای تولید خون بیشتر و تأمین اکسیژن جنین به این ماده نیاز دارد. کمبود آهن می‌تواند کم‌خونی و خستگی شدید به همراه دارد و مشکلاتی مانند زایمان زودرس و وزن پایین نوزاد هنگام تولد را ایجاد می‌کند.

کلسیم برای استخوان‌های مستحکم

کلسیم نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها دارد و در دوران بارداری هم برای رشد استخوان‌های جنین ضروری است. مولتی ویتامین بارداری شامل موارد لازم برای رشد جنین و سلامت مادر است و با مصرف آن می‌توان دوران بارداری بهتر و با سلامت کامل طی کرد.

گام‌های دیگر برای تنظیم هورمون زنانه

تنها مصرف ویتامین تنظیم‌ کننده هورمون زنانه کافی نیست و برای تعادل هورمونی بدن اقدامات دیگری هم انجام دهیم و سبک زندگی سالمی داشته باشیم. در ادامه به اقداماتی که برای تنظیم هورمون‌ها ضروری هستند، اشاره می‌کنیم:

تغذیه مناسب برای تعادل هورمونی

مصرف غذاهای سالم و متنوع تاثرات مثبت زیادی از جمله تنظیم هورمون‌ها در بدن دارد. مواد غذایی حاوی پروتئین، چربی‌های سالم و کربوهیدرات‌های پیچیده در حفظ تعادل هورمونی نقش دارند. مواد غذایی حاوی فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل هم به بهبود عملکرد سیستم گوارش و تنظیم هورمون‌ها کمک می‌کند.

ورزش، نرمش، سلامتی

دیگر کسی نیست که از فواید ورزش بی‌خبر باشد. علاوه بر فواید ورزش که همه از آن باخبریم، در تعادل هورمونی بدن هم نقش دارد فعالیت‌های بدنی مانند پیاده‌روی، دویدن، یوگا و تمرینات مقاومتی سطح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول را کاهش و سطح هورمون‌های خوش‌حالی مانند اندورفین را افزایش می‌دهند. همچنین، ورزش منظم حساسیت به انسولین و تنظیم سطح قند خون را بهبود می‌بخشد.

مدیریت استرس

استرس مزمن  باعث اختلال در تعادل هورمونی می‌شود. تکنیک‌های مختلف مانند مدیتیشن، تمرینات تنفسی، یوگا و ماساژ به مدیریت استرس و کاهش سطح هورمون‌های استرس و بهبود تعادل هورمونی کمک کند. خواب کافی و کیفیت خواب مناسب هم در کاهش استرس بسیار اثرگذار است.

آب کافی برای بدنی سالم

نوشیدن آب برای بهبود عملکرد سیستم گوارش، دفع سموم و حفظ رطوبت بدن لازم است و مصرف آب کافی در بهبود عملکرد کلی بدن و تنظیم هورمون‌ها نقش دارد.

دوری از مواد مضر

مصرف مواد مضری مثل الکل، نیکوتین و کافئین  باعث اختلال در تعادل هورمونی می‌شود. علاوه بر این، مصرف این مواد تاثیرات بد متعدد دیگری دارد و در بیماری‌های صعب‌العلاجی مثل سرطان هم نقش دارد. بنابراین بهتر است این مواد را مصرف نکنید.

در این مطلب به این موضوع پرداختیم که برای تنظیم هورمون زنانه چه بخوریم. اگر شما هم تجربه‌ای در این باره دارید، با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول