کمبود کدام ویتامین باعث گرفتگی عضلات می شود؟
گرفتگی ناگهانی پا در حین خواب، کشیدگی انگشت‌های دست در حین فعالیت و حتی قفل‌شدن عضلات گردن به‌صورت ناگهانی در حین حرف‌زدن و نگاه‌کردن به اطراف، همه از اتفاقات ناخوشایندی است که احتمالا شما هم آن‌ها را تجربه کرده‌اید. خوشبختانه این وضعیت، به‌سادگی می‌تواند درمان شود و با مصرف ویتامین‌های کافی، هیچ‌گاه تکرار نشود. حالا اگر دقیقا نمی‌دانید که کمبود کدام ویتامین باعث گرفتگی عضلات می شود و برای جلوگیری از این اتفاق باید چه نکاتی را در نظر بگیرید، همراه ما باشید.
فهرست مطالب
گرفتگی عضلات چیست؟
پیش از بررسی ارتباط میان کمبود ویتامین و گرفتگی عضلات، ابتدا باید بدانیم که گرفتگی عضلات چیست. هر نوع کشیدگی همراه با درد ناگهانی و سفت‌شدن بخشی از عضله‌ها که مانع از حرکت شود، گرفتگی یا اسپاسم نامیده می‌شود. گاهی اوقات این گرفتگی به‌شکلی است که ناگهان و در چند ثانیه ظاهر می‌شود. پس از آن نیز به همان سرعت از بین می‌رود. این درد ممکن است در حین انجام فعالیت‌های ورزشی شدید یا حتی خواب و استراحت، رخ دهد.
گرفتگی عضلات همیشه به این شکل نیست. گاهی دردی طولانی و مداوم به همراه دارد که تا چند روز ادامه می‌یابد. این شرایط با درد طولانی‌مدت، معمولا در زمان گرفتگی گردن یا عضله‌های کمر رخ می‌دهد. در این حالت، محدوده حرکات به دلیل گرفتگی عضله‌ها، کاهش خواهد یافت. معمولا نیز تنها پس از مصرف دارو یا تزریق آمپول برای کمترشدن گرفتگی، درد از بین می‌رود.
ارتباط میان کمبود ویتامین و گرفتگی عضلات
گرفتگی عضله‌ها به دلایل متعددی ایجاد می‌شود. کم‌آبی بدن، فعالیت شدید ورزشی، دیالیز، افزایش سن، بارداری، عوارض جانبی مصرف داروهای خاص، بیماری‌های مختلف و البته کمبود ویتامین، همه بخشی از این دلایل هستند. کمبود ویتامین یکی از شایع‌ترین دلایل این رخداد به‌شمار می‌رود. ویتامین‌ها و مواد معدنی، به عملکرد بخش‌های مختلف بدن کمک می‌کنند. باعث ترشح مواد مختلف در سلول‌ها شده یا مواد مغذی برای فعالیت درست سلول‌ها را تامین می‌کنند. با کاهش ویتامین‌ها و مواد معدنی، این فعالیت‌ها مختل خواهند شد.
در این شرایط، هنگام افزایش فعالیت بدن، سلول‌ها نمی‌توانند مواد مورد نیاز خود را به‌دست آورند. فعالیت آن‌ها با مشکل مواجه خواهد شد و با افزایش فعالیت، درد شدید در عضله‌ها ایجاد می‌شود. حالا اگر دقیقا نمی‌دانید که کمبود چه ویتامینی باعث گرفتگی عضله میشه، با ما به بخش بعدی بیایید.
ویتامین‌ها و مواد معدنی و نقش آن‌ها در عملکرد صحیح عضلات
مهم‌ترین ویتامین‌ها و مواد معدنی که کمبود یا نبود آن‌ها به گرفتگی، درد و اسپاسم عضلات منجر می‌شود، شامل موارد زیر هستند:
گروه ویتامین‌های B
گروه ویتامین‌های B، شامل 9 ویتامین محلول در آب هستند. بدن برای انجام فعالیت‌های مختلف خود، به همه آن‌ها نیاز دارد. سلامت عضله‌ها، عملکرد صحیح سیستم عصبی بدن و حتی تامین مواد مغذی سلول‌ها، با وجود این ویتامین‌ها امکان‌پذیر است. کمبود هر کدام از این ویتامین‌ها می‌تواند به گرفتگی عضلات منجر شود. به‌صورت کلی کمبود هر کدام از ویتامین‌های گروه B باعث این مشکلات خواهند شد.
ویتامین B12 یا کوبالومین
وجود میزان کافی از ویتامین B12 برای عملکرد صحیح عصب‌ها، الزامی است. این ویتامین غلاف میلین را تشکیل می‌دهد که دور تارهای عصبی وجود دارد. در صورت نبود این غلاف، تارهای عصبی در معرض آسیب هستند. علاوه بر این، ویتامین B12 باعث تولید و رشد گلبول‌های قرمز خون می‌شود.
این گلبول‌ها، وظیفه تامین اکسیژن برای بخش‌های مختلف بدن را برعهده دارند. با کاهش ویتامین B12، تارهای عصبی در معرض آسیب خواهند بود و از آن مهم‌تر این‌که جریان گردش خون کمتر می‌شود. در نتیجه نیز ضعف عضله‌ها، احساس ناتوانی، بی‌حالی و خستگی همراه با احساس گرفتگی شدید عضلات، اتفاق می‌افتد. برای بررسی علائم کمبود ویتامین b12 مقاله را مشاهده نمایید.
ویتامین B9 یا فولیک اسید
ویتامین B9 نیز به‌صورت مستقیم در کنار ویتامین B12 فعالیت می‌کند و باعث بهبود عملکرد سیستم عصبی بدن می‌شود. با کاهش این ویتامین، عضله‌ها نیز تضعیف می‌شوند. پس از آن به محض انجام فعالیت‌های شدید، عضله‌ها نمی‌توانند به وظایف خود عمل کنند و در نتیجه، گرفتگی عضله اتفاق می‌افتد.
ویتامین B1 یا تیامین
بدن برای تجزیه کربوهیدرات و ادامه فعالیت‌های سیستم عصبی خود، به میزان مشخصی ویتامین B1 نیاز دارد. با کاهش این ویتامین در بدن، کربوهیدرات به‌خوبی تجزیه نشده و بدن نمی‌تواند مواد مغذی مورد نیاز برای فعالیت سلول‌ها را تامین کند. از سوی دیگر، این ویتامین نقش مهمی در ارسال سیگنال‌های عصبی به عضله‌ها ایفا می‌کند. به همین خاطر، گرفتگی عضلات اولین نشانه واضحی است که کمبود ویتامین B1 در بدن را نشان می‌دهد.
ویتامین B6
کاهش ویتامین B6 در بدن، به مشکلات مختلفی منجر خواهد شد. اختلال در جذب کربوهیدرات و پروتئین، اختلال در ارسال سیگنال‌های عصبی و بروز کم‌خونی، برخی از مهم‌ترین آن‌ها است. با کاهش ویتامین ب۶ در بدن، فرآیند انتقال گلوکز به سلول‌ها هم دچار مشکل می‌شود. هر کدام از این مشکلات و بیش از همه کم‌خونی، از عوامل اصلی گرفتگی عضلات به‌شمار می‌روند.
کلسیم
کلسیم یکی از مهم‌ترین مواد معدنی موجود در بدن است که بیش از همه در استخوان‌ها و غضروف‌ها وجود دارد. این ماده معدنی، علاوه بر استحکام استخوان‌ها، نقش مهمی در فعالیت و انقباض عضله‌ها بر عهده دارد. با کاهش میزان کلسیم بدن، این فرآیند دچار مشکل می‌شود و احتمال بروز گرفتگی عضلات نیز بیشتر خواهد شد.
ویتامین D
با این‌که در اغلب منابع، کمبود ویتامین D نیز یک عامل اصلی برای گرفتگی عضله‌ها ذکر شده است، اما تحقیقات اخیر، ارتباط بین کمبود ویتامین D و اسپاسم و گرفتگی را کم و نادر توصیف کرده‌اند. با وجود این، ویتامین دی باعث جذب کامل کلسیم و فسفر می‌شود. به همین خاطر، کمبود ویتامین D فرآیند جذب کلسیم را دچار اختلال می‌کند. در ادامه، احتمال بروز گرفتگی‌های عضلانی افزایش می‌یابد.
ویتامین E
نقص ویتامین E نیز نمی‌تواند به‌صورت مستقیم باعث بروز علائم گرفتگی عضله‌ها شود. با وجود این، به دلیل اثرگذاری بر عملکرد دیگر اجزای بدن، در این فرآیند نیز اثر خواهد گذاشت. قرص ويتامين E یک آنتی‌اکسیدان قوی است که از آسیب‌های سلولی جلوگیری کرده و امکان فعالیت درست و بی‌نقص عضله‌ها را فراهم می‌کند. کمک به گردش جریان خون و انتقال کاملا اکسیژن، از دیگر اثرات مهم این ویتامین است. بنابراین با کاهش این ویتامین، فرآیند حرکتی عضلات نیز دچار مشکل شده و احتمال گرفتگی نیز بیشتر می‌شود.
منیزیم
منیزیم برای گرفتگی عضلات بسیار موثر است و نبود یا کمبود آن در بدن، به گرفتگی و اسپاسم عضلانی منجر خواهد شد. این ماده معدنی نیز درست مثل ویتامین B1، باعث عملکرد صحیح سیستم عصبی و حرکت عضله‌ها می‌شود. افزون بر این، منیزیم از ورود کلسیم به عضله‌ها جلوگیری کرده و از انقباض‌های ناخواسته و ناگهانی و در نتیجه گرفتگی عضله‌ها جلوگیری می‌کند. تنظیم الکترولیت، عملکرد صحیح سیستم عصبی و تنظیم میزان کلسیم در بخش‌های مختلف بدن، همه با کمک منیزیم رخ می‌دهند. بنابراین کمبود این ماده معدنی، به‌سرعت باعث گرفتگی عضله‌های مختلف خواهد شد.
پتاسیم
پتاسیم همان ماده معدنی مهمی است که حرکت عضله‌ها را تسهیل می‌کند. در واقع پتاسیم در نقش یک انتقال‌دهنده عصبی فعالیت کرده و ارتباط بین عضله و سیستم عصبی را به وجود می‌آورد. با کاهش پتاسیم در بدن، این ارتباط کاهش یافته یا قطع می‌شود. به همین دلیل، این سیگنال با سرعت کمتری منتقل شده و عضله‌ها در همان حالتی که قرار دارند، به‌اصطلاح گیر می‌کنند. افزون بر این، پتاسیم باعث تنظیم میزان مایعات در بخش‌های مختلف بدن می‌شود. با کاهش این ماده معدنی، بدن دچار کم‌آبی خواهد شد و در این شرایط، احتمال بروز اسپاسم و گرفتگی عضلات بخش‌های مختلف بدن نیز بیشتر می‌شود.
بنابراین در صورتی که شما هم با این سوال مواجه هستید که کمبود کدام ویتامین باعث گرفتگی عضلات گردن می شود، باید به شما بگوییم که مجموع همه این ویتامین‌ها و مواد معدنی ذکر شده، می‌تواند به گرفتگی گردن، دست‌ها، پاها، کمر و دیگر عضلات مثل کشاله ران و…، منجر شود و مهم است که با کمبود ویتامین گرفتگی عضلات آشنا باشید.
کمبود ویتامین‌ها چه علائم دیگری دارد؟
گرفتگی و اسپاسم، تنها یکی از علائم کمبود ویتامین در بدن است. دیگر علائم مهم ناشی از کمبود ویتامین‌ها شامل موارد زیر هستند:
- خستگی: خستگی شدید و بی‌دلیل حتی بدون انجام فعالیت‌های فیزیکی سخت و شدید
- تغییرات پوستی: بروز لکه‌ها، رشد موهای زائد یا رنگ‌پریدگی
- مشکلات گوارشی: دل‌دردهای شدید، اسهال یا یبوست
- تغییر خلق‌وخو: افسردگی، زودرنجی و بی‌حالی همراه با حس غم بی‌دلیل
- ضعف عضلانی: احساس ناتوانی و لرزش دست و پا همراه با درد مفاصل
- پف زیرچشم: تغییر در حالت پوست اطراف چشم و افزایش تیرگی یا پف
- تغییرات پوست بدن: خارش ناشی از خشکی شدید پوست یا بروز لکه‌های سفید
روش‌های مهم برای جلوگیری از کمبود ویتامین چیست؟
خوشبختانه پس از این‌که این موضوع مهم را بدانید که کمبود کدام ویتامین باعث گرفتگی عضلات می شود، به‌سادگی و با رعایت چند نکته ساده و در عین حال مهم، می‌توانید این مشکل را رفع کنید. برای جبران کمبود ویتامین بدن، تنها کافی است موارد زیر را در نظر بگیرید:
رژیم غذایی سالم
مهم‌ترین منابع برای تامین ویتامین‌ها، املاح و مواد معدنی، انواع مواد غذایی سالم هستند. با مصرف مواد غذایی متنوع، می‌توانید از کمبود ویتامین در بدن جلوگیری کنید. برخی از مهم‌ترین منابع خوراکی که باید در رژیم غذایی شما وجود داشته باشند، شامل موارد زیر هستند:
- ماست و لبنیات برای تامین کلسیم
- عصاره گوشت و مرغ به دلیل وجود منیزیم، کلسیم و سدیم
- موز و پاپایا برای تامین پتاسیم و منیزیم
- سبزیجات با برگ‌های سبز برای تامین ویتامین‌های گروه B، فسفر، پتاسیم و منیزیم
- ماهی و انواع آبزیان به دلیل وجود میزان زیادی ویتامین D و اسیدهای چرب مفید
- انواع اسموتی‌های میوه‌ای برای تامین انرژی و مایعات بدن
- میوه‌های چرب هم‌چون آووکادو برای تامین پتاسیم، منیزیم و الکترولیت‌های مورد نیاز
نکته مهمی که باید به خاطر بسپارید این است که داشتن رژیم غذایی متنوع و کامل، مهم‌ترین روش برای جلوگیری از کمبود ویتامین است. پس در مصرف منابع غذایی خاص، افراط نکنید و یک رژیم کامل از گوشت، لبنیات، سبزیجات و غلات داشته باشید.
قرارگرفتن در معرض تابش آفتاب
کلسیم بدون وجود میزان کافی ویتامین D به بدن جذب نمی‌شود. به همین خاطر، قرارگرفتن در معرض تابش آفتاب، یک روش مهم برای جلوگیری از گرفتگی عضلات به شمار می‌آید. بنابراین با رعایت موارد مهم مثل در نظر گرفتن میزان UV، سعی کنید که روزانه در معرض تابش نورآفتاب قرار بگیرید و در هوای آزاد فعالیت کنید. از احتمال سست‌شدن و ضعف عضلات و در نتیجه آن گرفتگی و اسپاسم، جلوگیری کنید.
چکاپ دوره‌ای
با افزایش سن یا پس از گرفتن رژیم‌های سخت لاغری، احتمال بروز کمبود ویتامین افزایش می‌یابد. در این صورت، بهتر است که با چکاپ‌های دوره‌ای و سالانه، از سلامت بدن خود اطمینان یابید. میزان ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن را بسنجید. پس از آن و بر اساس تشخیص پزشک، روش‌های درمانی مختلف را در پیش بگیرید. بارداری، شیردهی و یائسگی، از مهم‌ترین دلایل کمبود ویتامین در بدن زنان هستند. به همین خاطر اغلب پزشکان توصیه می‌کنند که همه بانوان در این شرایط، حتما مصرف مولتی‌ویتامین را جدی بگیرند.
روش‌های مهم برای درمان کمبود ویتامین در بدن
در صورتی که پس از مشورت با پزشک، از کمبود ویتامین در بدن اطمینان یافتید، می‌توانید با کمک روش‌های زیر این مشکل را حل کنید:
استفاده از مکمل‌ها
هم‌زمان با رعایت رژیم غذایی سالم، مصرف انواع مکمل‌ها نیز در اغلب موارد، الزامی است. در این شرایط، مصرف قرص ویتامین E، مکمل‌های منیزیم، کلسیم و…، توسط پزشک تجویز می‌شود. علاوه بر این، برای افراد مسن یا دارای شرایط خاص، مکمل‌ها به‌تنهایی کافی نیستند. در صورتی که نقص ویتامین‌ها به درجه بالاتری رسیده و به سلامت استخوان، مفاصل و غضروف‌ها نیز آسیب زده باشد، پزشک متخصص مصرف قرص مفصل ساز را هم توصیه و تجویز می‌کند.
درد پاشنه نیز که اغلب افراد مسن با آن مواجه می‌شوند، ناشی از کمبود ویتامین است. اگر دقیقا نمی‌دانید نقص کدام ویتامین باعث این در خواهد شد، مطلب درد پاشنه و کمبود ویتامین، اطلاعات خوبی در اختیار شما خواهد گذاشت.
تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف
برخی بیماری‌ها مثل نقص سیستم ایمنی بدن یا حتی بیماری‌های گوارشی، باعث کمبود ویتامین خواهند شد. در این شرایط، حتی مصرف غذاهای متنوع و مقوی، نمی‌تواند این نقص را جبران کند. بنابراین حتما بیماری‌های مختلف را جدی بگیرید. روند درمان را طی کنید و پس از آن، نکات مهم برای جلوگیری از کمبود ویتامین را رعایت نمایید.
کمبود ویتامین، مهم‌ترین عامل گرفتگی‌های غیر طبیعی عضلات
گرفتگی ناگهانی دست، پاها، کمر یا گردن، ممکن است در هر لحظه از روز و بدون هیچ دلیل مشخصی رخ دهد. در صورتی که شما هم با این مشکل مواجه هستید، باید بدانید که کمبود کدام ویتامین باعث گرفتگی عضلات می شود. خوشبختانه این مشکل به‌راحتی و با در نظر گرفتن چند نکته مهم، رفع خواهد شد. مصرف غذاهای متنوع و سالم، قرار گرفتن در معرض تابش نور آفتاب و در شرایط خاص مصرف مکمل‌ها، همه می‌توانند گرفتگی عضلات ناشی از کمبود ویتامین را جبران کنند. حالا شما هم به‌خوبی می‌دانید که کمبود چه ویتامینی باعث گرفتگی پا عضله میشه و روش رفع این مشکل را هم فرا گرفته‌اید. پس تنها با رعایت چند نکته مهم، سلامت بدن خود را تضمین کنید!
