لکه های سفید روی پوست کمبود کدام ویتامین است؟

پوست انسان می‌تواند یکی از مهم‌ترین راهنماهای سلامت بدن هر فرد باشد و هر تغییر کوچک بر آن، نشان‌دهنده یک موضوع مهم است. با وجود این‌که اغلب لکه‌های پوستی تیره یا قرمز هستند، گاهی اوقات لکه‌های کوچک سفید یکی پس از دیگری بر قسمت‌های مختلف بدن ظاهر می‌شوند. بیشتر وقت‌ها لکه های سفید روی پوست کمبود ویتامین را نشان می‌دهد، هر چند باید بدانید که دلیل ایجاد این لکه‌ها، منحصر به این موضوع نیست و بروز آن‌ها می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد. حالا اگر لکه های سفید روی پوست شما در حال ظاهرشدن هستند و دوست دارید که بدانید دلیل وقوع این شرایط و نحوه درمان آن چگونه است، همراه ما باشید.

لکه‌های سفید و دلایل مختلف ظهور آن‌ها

لکه‌های سفید، همان نقاطی هستند که در آن بخش‌ها، پوست رنگ طبیعی خود را از دست داده و ساخت ملانین در آن قسمت‌ها کمتر شده است. گاهی اوقات این لکه‌ها بسیار بزرگ و واضح هستند و گاهی اوقات، شامل نقاط ریز سفید نزدیک هم می‌شوند. این لکه‌ها ممکن است در هر بخشی از بدن به‌وجود آیند و با وجود این‌که معمولا باعث ایجاد درد، سوزش یا خارش نیستند، از لحاظ زیبایی نگران‌کننده خواهند بود.

در صورتی که لکه‌های ظاهر شده روی پوست شما، کوچک و شبیه نقاط ریز هستند، در اغلب موارد این شرایط نشان‌دهنده کمبود ویتامین است. ناگفته نماند که دلایل مختلفی برای ایجاد لکه‌های سفید روی پوست وجود دارد که برخی از شایع‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:

• نور آفتاب: قرارگرفتن طولانی‌مدت در معرض آفتاب، می‌تواند باعث آسیب به سلول‌های پوستی شده و لکه‌های سفید را ایجاد کند.
• عفونت‌های قارچی: برخی عفونت‌های قارچی به بافت و رنگ سلول‌ها آسیب زده و باعث ایجاد لکه‌های سفید می‌شود.
• بیماری‌های خود ایمنی: در برخی بیماری‌ها که سیستم ایمنی به سلول‌های بدن حمله می‌کند، لکه‌های سفید را ایجاد خواهد کرد.
• نقص ویتامین: عدم وجود میزان کافی از برخی ویتامین‌ها، به کاهش تولید ملانین منجر شده و باعث ظهور لکه‌های سفید روی پوست می‌شود.

خوشبختانه در صورتی که لکه های سفید روی پوست ناشی از نقص ویتامین باشند، فرآیند درمان آن‌ها بسیار راحت خواهد بود. هر چند پیش از هر چیز، این سوال مهم ایجاد می‌شود که بروز لکه های سفید روی پوست به دلیل کمبود کدام ویتامین است؟

کمبود ویتامین های کلیدی و ایجاد لکه‌ها

هر کدام از ویتامین‌ها، مواد معدنی و املاح، به بهبود عملکرد بخش‌های مختلفی از بدن کمک می‌کنند. در این میان، کمبود برخی از آن‌ها، بر ظاهر نیز اثر می‌گذارند. در اغلب موارد، ظهور لکه های سفید روی پوست کودکان و بزرگسالان، به دلیل نقص این ویتامین‌ها رخ می‌دهد:

ویتامین B12

اولین ویتامین مهم بدن که نقص آن می‌تواند به ایجاد لکه سفید روی پوست منجر شود، ویتامین ب12 است. وجود این ویتامین برای ساخت سلول‌های جدید و تشکیل DNA، ضروری خواهد بود. کمبود ویتامین B12 باعث کاهش ساخت ملانین می‌شود. ملانین، سلول تولیدکننده رنگدانه در پوست، مو و چشم‌هاست که رنگ هر کدام از این بخش‌ها را تعیین می‌کند. میزان فعالیت ملانین، باعث تیرگی یا روشنی پوست می‌شود. بنابراین در صورت کاهش ویتامین‌های ضروری مثل B12، میزان فعالیت این سلول‌های تولیدکننده رنگدانه کاهش می‌یابد و در نتیجه، لکه‌های ریز سفید، یکی پس از دیگری ظاهر می‌شوند.

ناگفته نماند که کمبود ویتامین B12 تنها بر پوست تاثیر نمی‌گذارد و شامل نشانه‌های مختلفی هم‌چون خستگی، احساس ضعف جسمانی و حتی بی‌حسی در دست و پاهاست. بنابراین اگر با وجود این علائم، شاهد ظهور لکه‌های سفید روی پوست هستید، احتمالا باید ویتامین B بیشتری را مصرف کنید.

از آن‌جا که ضعف و خستگی جسمانی بدون وجود علائم دیگر، از مهم‌ترین مشکلات اغلب افراد است، مصرف بهترین مولتی ویتامین برای رفع خستگی که به‌صورت اختصاصی برای رفع این مشکل در بازار عرضه شده‌اند، می‌توانند به افزایش انرژی کمک کنند.

ویتامین C

ویتامین C علاوه بر نقش مهم و کلیدی خود در تقویت سیستم ایمنی بدن، برای سلامت و زیبایی پوست نیز ضروری است. یکی از مهم‌ترین پروتئین‌های جوان‌ساز پوست یعنی کلاژن، برای تولید و فعالیت درست خود به میزان زیادی ویتامین سی نیاز دارد. به همین خاطر، کمبود این ویتامین در بدن علاوه بر افزایش احتمال ایجاد لکه‌های سفید، می‌تواند باعث خشکی پوست شود و به‌صورت کلی، ظاهر شاداب و باطراوت پوست را تحت تاثیر قرار دهد.

ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان قوی است و از پوست و سلول‌های پوستی در برابر اشعه‌های آفتاب و رادیکال‌های آزاد، محافظت می‌کند. این عوامل مخرب، خود به‌تنهایی می‌توانند باعث بروز لکه‌های تیره یا سفید روی پوست شوند. بنابراین تامین این ویتامین مهم و حیاتی، می‌تواند مهم‌ترین روش برای جلوگیری از بروز لکه های سفید روی پوست شود.

وجود این ویتامین برای پوست چنان ضروری است که علاوه بر انواع مکمل‌های خوراکی، سرم‌های اختصاصی ویتامین سی برای سلامت پوست نیز در بازار وجود دارند. تهیه و مصرف سرم ویتامین C، یکی از بهترین روش‌های برای جلوگیری از کمبود این ویتامین است.

ویتامین D

ویتامین دی، همان چیزی است که اثر چندجانبه بر سلامت پوست می‌گذارد. بدن برای ساخت سلول‌های جدید و ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده خود، به ویتامین دی نیاز دارد. علاوه بر آن، سلول‌های پوستی برای مواجهه با باکتری‌ها و ویروس‌ها، به این ویتامین نیاز خواهند داشت. نکته بسیار مهمی که باید بدانید این است که در سراسر دنیا، افراد زیادی به نقص ویتامین دی مبتلا هستند. در ایران نیز، بخش زیادی از جمعیت بزرگسالان این مشکل را دارند. از سوی دیگر، یکی از مهم‌ترین منابع کسب ویتامین دی، تابش نور آفتاب است.

با وجود این، ایجاد توازن میان قرار گرفتن در معرض تابش آفتاب و کسب ویتامین دی لازم هم‌زمان با جلوگیری از آسیب‌های ناشی از تابش طولانی‌مدت نور آفتاب به پوست، اصلا کار راحتی نیست. به همین خاطر، افراد زیادی با نقص ویتامین دی دست و پنجه نرم می‌کنند.

فولات (B-9)

فولات یا همان ویتامین B-9، یکی از ویتامین‌های ضروری بدن برای ساخت گلبول‌های سفید و قرمز خون در مغز استخوان است. کاهش میزان فولات بدن، به‌صورت مستقیم بر میزان عملکرد ملانوسیت که همان سلول تولید کننده رنگدانه است، تاثیر می‌گذارد. بنابراین لکه های سفید پوست کمبود ویتامین فولات را هم نشان می‌دهند که ممکن است به شکل نقاط ریز کمرنگ یا دایره‌های کوچک سفید روی پوست، ظاهر شوند.

نکته مهمی که باید بدانید این است که در صورت ظهور انواع لکه‌های سفید پوستی، بهتر است در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. حالا اگر دقیقا نمی‌دانید که چه زمانی مراجعه به پزشک اهمیت بیشتری دارد، در بخش بعد همراه ما باشید.

چه زمانی برای درمان لکه‌ها به پزشک مراجعه کنیم؟

بدون شک مصرف ویتامین‌های کافی و اصلاح عادات غذایی نامناسب، اولین روش برای درمان لکه های سفید روی پوست است. با وجود این، در برخی شرایط خاص، ابتدا و پیش از هر چیز باید از پزشک کمک بگیرید. در صورت مشاهده علائم زیر، در اولین فرصت باید به پزشک مراجعه کنید:

• گسترش لکه‌های سفید یا تغییر ابعاد لکه‌ها
• همراه‌شدن لکه‌های سفید پوستی با خارش و سوزش
• ظهور دیگر علائم بیماری مثل خستگی یا دردهای مزمن

پزشکان در این شرایط، به بررسی وضعیت کلی شما می‌پردازند. تست‌ها و آزمایش‌های مختلف انجام می‌دهند و با کشف زودهنگام دلیل وقوع این لکه‌ها، می‌توانند درمان شما را خیلی سریع‌تر آغاز کنند. متدهای مختلفی برای درمان لکه سفید روی پوست وجود دارند که در ادامه، به بررسی هر کدام از آن‌ها خواهیم پرداخت.

روش‌های درمان لکه های سفید روی پوست ناشی از کمبود ویتامین

راه‌های گوناگونی برای بازگرداندن سلامت پوست و از بین بردن لکه‌های سفید روی آن وجود دارد که شامل موارد زیر هستند:

مصرف ویتامین‌های مهم و ضروری

در صورتی که پزشک، دلیل وجود لکه سفید روی پوست شما را ناشی از کمبود ویتامین تشخیص دهد، اولین و موثرترین درمان برای شما، مصرف ویتامین‌های ضروری است. در اغلب موارد، پزشکان توصیه می‌کنند که با مصرف روزانه قرص مولتی ویتامین، بخش مهمی از نیاز جسمی خود به ویتامین‌های مختلف را تامین کنید. انواع ویتامین‌های ضروری و مهم، در این قرص‌ها وجود دارند که با توجه به سن، جنسیت و میزان کمبود ویتامین در بدن شما، پزشک یک محصول خاص را تجویز خواهد کرد.

تغییر عادت‌های غذایی

یکی دیگر از ساده‌ترین روش‌ها برای درمان لکه های سفید روی پوست ناشی از کاهش ویتامین‌های مختلف در بدن، اصلاح عادات غذایی و مصرف خوراکی‌های سالم است. در چنین شرایطی، باید مواد غذایی زیر را در روتین روزمره خود داشته باشید:

• کمبود ویتامین B12: مصرف تخم مرغ، لبنیات، گوشت، ماهی
• کمبود ویتامین C: مصرف مرکبات، انواع تمشک‌ها و توت‌ها، فلفل دلمه‌ای
• ویتامین D: مصرف روغن ماهی، زرده تخم‌ مرغ و قرار گرفتن در معرض نور آفتاب
• فولات: مصرف انواع سبزیجات با برگ‌های سبز، آجیل و غلات کامل
• ویتامین E: ماهی سالمون،  تخم آفتاب‌گردان و انبه

انواع قرص‌های جوشان نیز در بازار وجود دارند که با مصرف آن‌ها می‌توانید بخش مهمی از نیاز بدن خود را تامین کنید. برای مثال، قرص جوشان ویتامین C یکی از بهترین راه‌ها برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن و تامین سلامت سلول‌هاست. شما می‌توانید این قرص‌های جوشان را پس از مشورت با پزشک تهیه کرده و به‌صورت روزانه یا هفتگی، مصرف کنید.

البته فراموش نکنید که تغییر عادات غذایی با حذف برخی از مواد غذایی مضر و ناسالم نیز همراه است. اگر شاهد ظهور لکه سفید روی پوست ناشی از کاهش ویتامین‌ها هستید، بهتر است از مصرف مواد غذایی زیر نیز اجتناب کنید:

• غذاهای فرآوری شده: اغلب این غذاها هیچ ویتامین و مواد مغذی برای بدن ندارند.
• مصرف الکل: بر میزان جذب مواد مغذی و ویتامین‌ها تاثیر منفی دارد.
• خوراکی‌های حاوی قند: باعث از بین‌بردن توازن عملکرد بخش‌های مختلف بدن می‌شود.

کودکانی که به دلیل کاهش اشتها یا عدم مصرف غذاهای سالم دچار این لکه‌های ناشی از کمبود ویتامین می‌شوند، باید از مولتی ویتامین اختصاصی استفاده کنند.

گاهی اوقات، لکه‌های سفید پوستی با همین روش‌ها از بین نمی‌روند و به مداخله پزشکی نیاز است.

درمان تخصصی پزشکی برای لکه‌های سفید

در صورتی که با تغییر عادات غذایی، مصرف مکمل‌های ویتامینه و بقیه روش‌های ساده، لکه های سفید روی پوست شما درمان نشدند، باید وارد مرحله جدی‌تر درمان این لکه‌ها شوید. دو روش مهم برای درمان این لکه‌ها شامل موارد زیر هستند:

• نور درمانی: استفاده از اشعه UV برای شبیه‌سازی تولید ملانین در نقاط آسیب‌دیده
• درمان لیزری: کمک به ترمیم و بازسازی سلول‌های آسیب‌دیده پوست

این روش‌ها حتما باید پس از مشورت با پزشک متخصص و در صورت تجویز او، در یک کلینیک تخصصی انجام شوند. در طی هر کدام از این درمان‌ها، پوست شما به‌ مدت زمان مشخصی تحت تابش اشعه لیزر یا نور قرار می‌گیرد و بدین شکل، اثر لکه های سفید روی پوست به‌مرور کم‌رنگ و پس از آن محو می‌شود.

جلوگیری از ایجاد لکه های سفید روی پوست

افزون بر روش‌های درمان این لکه‌ها، اگر به‌تازگی با این مشکل مواجه شده‌اید؛ حتما باید روش‌های جلوگیری از ایجاد و افزایش لکه های سفید روی پوست را فرا بگیرید. برای جلوگیری از بروز این لکه‌ها، موارد زیر را به خاطر بسپارید:

قرارگرفتن در معرض تابش نور ملایم آفتاب

برای کسانی که نقص ویتامین D باعث بروز لکه سفید روی پوست‌شان شده است، قرار گرفتن در معرض تابش نور ملایم آفتاب صبح‌گاهی می‌تواند از افزایش لکه‌ها جلوگیری کند. هر چند اگر پس از آفتاب‌سوختگی شدید یا قرار گرفتن در معرض تابش نور آفتاب در گرم‌ترین ساعات روز، لکه‌های سفید روی پوست‌تان ظاهر شده‌اند، حتما از ضد آفتاب مناسب استفاده کنید. هم‌زمان با آن، دستکش، کلاه لبه‌دار و لباس‌های آستین بلند استفاده کرده و اجازه ندهید که اشعه‌های مضر و مستقیم آفتاب، آسیب بیشتری به پوست شما بزنند.

دوری از مواد شیمیایی خطرناک

انواع مواد شیمیایی در محصولات پوست و مو وجود دارند که می‌توانند به حساسیت‌های پوستی و در نتیجه تغییر رنگ پوست منجر شوند. پیش از استفاده از انواع محصولات آرایشی و بهداشتی، حتما این مورد را در نظر بگیرید و در صورت دیدن نشانه‌های حساسیت پوستی مثل خارش، سوزش، التهاب، تورم یا قرمزی، به‌سرعت پوست خود را با مقدار زیادی آب، بشویید.

عدم استفاده از شوینده‌های قوی

شوینده‌های قوی، دیگر محصولاتی هستند که با انواع مواد شیمیایی ساخته می‌شوند. در زمان تمیزکردن خانه، ماشین و… حتما از پوست خود محافظت کرده و دستکش بپوشید. اگر شوینده‌ها به پوست شما برخورد کردند، خیلی سریع و با مقدار زیادی آب، پوست خود را تمیز کنید. در صورتی که پوست شما در حال حاضر حاوی لکه‌های سفید است، حتما با دقت بیشتری از پوست‌تان در برابر عوامل آسیب‌زا مراقبت نمایید.

مصرف غذاهای متنوع و سالم

لکه های سفید روی پوست کمبود ویتامین را نشان می‌دهند، بنابراین یکی از مهم‌ترین روش‌های جلوگیری از افزایش آن‌ها، مصرف غذاهای سالم و متنوع است. در صورتی که پس از آغاز رژیم‌های غذایی خاص، شاهد بروز این لکه‌ها شده‌اید، هرچه سریع‌تر برنامه غذایی خود را تغیر دهید. مصرف انواع مکمل‌ها مثل قرص زینک یا دیگر مکمل‌های مواد معدنی، روش دیگری برای جلوگیری از ایجاد و گسترش این لکه‌های سفید خواهد بود.

اعلام خطر پوست با بروز لکه های سفید

پوست، مهم‌ترین سد دفاعی بدن در برابر انواع میکروب‌هاست و با روش‌های مختلفی، وقوع یک مشکل جسمی را به ما اطلاع می‌دهد. تورم، درد، خارش، التهاب، سوزش که گاهی هم ناشی از استفاده از لوازم آرایش بی‌کیفیت و تاریخ مصرف گذشته است و یا در برخی شرایط بروز لکه های سفید روی پوست، همه بخشی از این روش‌های اعلام خطر هستند. در اغلب موارد، بروز لکه سفید روی پوست کمبود ویتامین را نشان می‌دهد. در این شرایط، با در نظر گرفتن نشانه‌های پوستی، خیلی سریع و راحت می‌توانید نیاز بدن خود را شناسایی کرده و برای درمان خود، اقدام کنید.

سوالات متداول