مهم‌ترین ترندهای سلامت در سال ۲۰۲۴؛ از آغوز گاو تا سم‌زدایی دیجیتال

آیا کاهش سطح کورتیزول پف صورت را کم می‌کند؟ آیا مصرف منیزیم ضروری است؟ ترند خودداری از مصرف چیست؟ در این مطلب، همه این‌ها را با هم مرور خواهیم کرد.

همه ما می‌خواهیم خوب باشیم یا به‌عبارت دیگر، تن‌مان سالم باشد و احساس خوبی داشته باشیم. یا دست‌کم حال بدی نداشته باشیم. تا حد زیادی هم می‌دانیم که چگونه باید تن‌مان را سالم و حال‌مان را خوب نگه داریم: باید غذاهای سالم و مفید بخوریم، بدن‌مان را حرکت بدهیم، خواب و استراحت کافی داشته باشیم، سطح استرس‌مان را مدیریت کنیم و روابط سالم و مستحکمی با دیگران داشته باشیم.

اما خوردن میوه و سبزی تازه، پیاده‌روی و ثبت افکار و احساسات زیاد هم هیجان‌انگیز نیست. شاید به همین دلیل است که ترندها و گرایش‌های جدیدی که نویدبخش ایجاد انقلاب در سلامت و تندرستی ما هستند جذابیت بسیار زیادی دارند. البته بسیاری از اوقات این گرایش‌های مد روز در واقع ایده‌هایی قدیمی‌اند که در بسته‌بندی‌های جدید و پرزرق‌وبرق عرضه می‌شوند. مثلا «سم‌زدایی» یکی از این بسته‌بندی‌های جدید است. گاهی هم مانند آزمایش‌های مربوط به میکروبیوم، پیشرفت‌هایی واقعی هستند که نتایج و پیامدهای آن‌ها هنوز به‌طور کامل درک نشده است.

در حوزه سلامت و تندرستی، جداکردن گندم از کاه بسیار دشوار است. اما در ادامه این مطلب کوشیده‌ایم بعضی از مهم‌ترین و پرهیاهوترین روندهای سلامت و تندرستی در سال ۲۰۲۴ را مرور کنیم و ببینیم چه برداشتی می‌توانیم از آن‌ها داشته باشیم.

آغوز گاو

سال ۲۰۲۴ سال شیرهای پرحاشیه بود. علاوه بر موضوع شیر خام، که در ادامه بیشتر درموردش خواهیم گفت، بعضی از اینفلوئنسرها و چهره‌های مشهور در فضای سلامت مشغول فروش مکمل‌های حاوی آغوز گاو شدند. آغوز در واقع شیری است که پستانداران در نخستین روزهای پس از زایمان تولید می‌کنند که سرشار از آنتی‌بادی و مواد مغذی است و به تقویت دستگاه ایمنی نوزاد کمک می‌کند. در مقایسه با شیر معمولی، آغوز لاکتوز کمتری دارد و همان‌طور که گفتیم، حاوی پروتئین‌ها و ریزمغذی‌های بیشتری است. به همین دلیل است که کسانی مدعی‌اند آغوز گاو می‌تواند برای تقویت ایمنی، بهبود سلامت روده و افزایش سلامت کل بدن مفید باشد.

کارشناسان توافق دارند که آغوز سرشار از مواد مغذی است و می‌تواند فواید بالقوه‌ای برای سلامت انسان داشته باشد. ولی هنوز هیچ مدرک و پشتوانه علمی‌ای وجود ندارد که مشخص کند چقدر و چند بار باید آغوز مصرف کنیم تا تأثیر مثبت آن را بر تندرستی خودمان شاهد باشیم. همچنین از آنجایی که در آمریکا مقررات خاصی برای مکمل‌ها وجود ندارد، نمی‌توان اطمینان داشت محصولی که امروز می‌خرید با محصول مشابهی که در آینده تهیه می‌کنید یکسان باشد.

به‌عقیده کارشناسان، اگر دوست دارید از فواید آغوز گاو بهره‌مند شوید، یک رژیم غذایی متنوع و سرشار از مواد مغذی می‌تواند به همان اندازه مفید باشد.

صورت کورتیزولی

اصطلاح «صورت کورتیزولی» امسال در تیک‌تاک ظاهر شد و بعضی از تولیدکنندگان محتوا در این پلتفرم مدعی شدند افزایش بیش از حد کورتیزول، هورمونی که سطح استرس بدن را کنترل می‌کند، صورتی پف‌کرده و زشت ایجاد می‌کند. این افراد می‌گویند که اگر سطح کورتیزول بدن‌تان را کاهش بدهید، چهره‌ای جذاب‌تر خواهید داشت.

کورتیزول می‌تواند بر چهره و ظاهر فرد اثرگذار باشد، ولی نه به آن شکلی که اینفلوئنسرهای تیک‌تاکی ادعا می‌کنند. طبق نظر کارشناسان، اگر میزان کورتیزول در بدن بیش از اندازه افزایش یابد، می‌تواند باعث بروز سندروم کوشینگ شود. سندروم کوشینگ نوعی بیماری نسبتا نادر است که معمولا در نتیجه درمان‌های استروئیدی پدید می‌آید. بعید است که استرس و فشار روزانه و معمولی سطح کورتیزول بدن را بیش از اندازه بالا ببرد. شما هم اگر در رابطه با سطح کورتیزول خود نگرانی دارید، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید، نه اینفلوئنسرهای تیک‌تاکی.

شیر خام

شیر خام یا شیر پاستوریزه‌نشده امسال سروصدای زیادی ایجاد کرد که تا حدی به‌لطف هواداران مطرحی مانند رابرت اف کندی جونیور، مخالف واکسن و نامزد دونالد ترامپ برای وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا، بود. طرف‌داران شیر خام ادعا می‌کنند که این نوع شیر ویتامین‌ها و مواد معدنی بیشتری نسبت به شیر پاستوریزه دارد. ادعایی که مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا یا همان «CDC» با آن مخالف است.

تقاضا برای شیر خام در بازار آمریکا به‌قدری افزایش یافته که بیش از بیست ایالت فروش شیر خام را قانونی اعلام کرده‌اند. اما دکتر ماریون نستله، استاد ممتاز دانشگاه در رشته تغذیه و بهداشت عمومی در دانشگاه نیویورک، در مصاحبه‌ای گفته است کارشناسان ایمنی مواد غذایی از این روند به‌شدت وحشت‌زده هستند. دکتر نستله گفته است: «احتمال ابتلا به بیماری در اثر مصرف شیر خام بیشتر از احتمال ابتلا به بیماری در اثر مصرف شیر پاستوریزه است.»

کورتیزول می‌تواند بر چهره و ظاهر فرد اثرگذار باشد، ولی نه به آن شکلی که اینفلوئنسرهای تیک‌تاکی ادعا می‌کنند. طبق نظر کارشناسان، اگر میزان کورتیزول در بدن بیش از اندازه افزایش یابد، می‌تواند باعث بروز سندروم کوشینگ شود. سندروم کوشینگ نوعی بیماری نسبتا نادر است که معمولا در نتیجه درمان‌های استروئیدی پدید می‌آید. بعید است که استرس و فشار روزانه و معمولی سطح کورتیزول بدن را بیش از اندازه بالا ببرد.

درمان با نور قرمز

دستگاه‌های خانگی درمان با نور قرمز به دلیل این ادعا که چین‌وچروک پوست را از بین می‌برند، آکنه را درمان می‌کنند و رشد مو را افزایش می‌دهند، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. اما از نظر دکتر آنی لیو، متخصص پوست و مو، این محصولات هونوز پدیده‌ای نوظهور به شمار می‌آیند.

بسیاری از کسانی که از این دستگاه‌ها استفاده می‌کنند از تأثیر مثبت این دستگاه‌ها و افزایش درخشندگی پوست‌شان خبر می‌دهند، ولی دکتر پرم تریپاتی، جراح پلاستیک، کمی محتاط‌تر است و می‌گوید: «تأثیر استفاده از این دستگاه‌ها محدودیت مشخصی دارد و بهتر است آن‌ها را ابزاری محافظتی در نظر بگیرید که باید همراه با درمان‌های داخل مطب به کار گرفته شوند.»

بعضی از کاربران تیک‌تاک سعی کرده‌اند از لامپ‌های قرمز کریسمس یا لامپ‌های حرارتی قرمز که معمولا برای پرورش جوجه استفاده می‌شوند، بهره بگیرند که بعید است این روش‌ها نتایج معناداری داشته باشند. اگر می‌خواهید سراغ درمان با نور قرمز بروید، بهتر است از برندهای معتبر که آزمایش‌های بالینی را پشت سر گذاشته‌اند استفاده کنید.

منیزیم

اوایل امسال منیزیم به یکی از کلیدواژه‌های پرسروصدا در تیک‌تاک تبدیل شد. تولیدکنندگان محتوا در تیک‌تاک مدعی شدند که مصرف مکمل‌های حاوی منیزیم سطح اضطراب‌شان را کاهش داده است. منیزیم ماده‌ای معدنی است که برای عملکرد صحیح بدن اهمیت بسیار زیادی دارد و تحقیقات هم نشان داده است که می‌تواند به مهار استرس کمک کند و اثر آرامش‌بخش داشته باشد.

اما برای درک کامل اثرات منیزیم به تحقیقات و آزمایش‌های بیشتری نیاز است. به احتمال زیاد افزایش میزان منیزیم در رژیم غذایی شما هیچ ضرری ندارد و خوراکی‌هایی مانند سالمون، آووکادو و لوبیا منابع بسیار خوبی برای تأمین منیزیم محسوب می‌شوند. ولی پیش از مصرف منیزیم به‌عنوان مکمل غذایی، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید و اگر مصرف منیزیم تأثیر خاصی نداشت، خودتان را ناراحت نکنید. زیرا تحقیقات نشان داده است افزایش مصرف منیزیم برای همه افراد کارساز و مؤثر نیست.

کیت‌های خانگی تست میکروبیوم

کیت‌های خانگی تست میکروبیوم با قیمتی بین ۱۲۰ تا ۴۰۰ دلار به فروش می‌رسند و شرکت‌هایی که این کیت‌ها را عرضه می‌کنند مدعی‌اند که با آزمایش نمونه مدفوع مشتری، می‌توانند توصیه‌های رژیمی شخصی‌سازی‌شده ارائه بدهند و به مدیریت مسائلی مانند اضطراب، درد مفاصل و انرژی پایین کمک کنند.

کارشناسان بر این باورند که میکروبیوم روده برای سلامت کلی انسان مهم است. اما بسیاری از همین کارشناسان به این نکته هم اشاره می‌کنند که هنوز نمی‌توان با داده‌های حاصل از میکروبیوم به نتیجه‌گیری مشخصی رسید و اکثر شرکت‌هایی که کیت‌های میکروبیوم می‌فروشند، نمی‌توانند وعده‌های بزرگ‌شان را عملی کنند. در حال حاضر، این آزمایش‌ها برای تشخیص تعداد محدودی از بیماری‌ها، مانند بیماری کرون و دیابت نوع ۲، مفید هستند، ولی استفاده از این آزمایش‌ها برای ارائه توصیه‌های غذایی «بسیار دشوار» است.

استفاده از روان‌گردان برای درمان روان

امکان تأثیر مثبت روان‌گردان‌ها بر سلامت روان پدیده جدیدی نیست و پیش از این هم درباره این احتمال صحبت می‌شد. در واقع، تحقیقاتی پیرامون اثرگذاری ال‌اس‌دی، اکستازی و سیلوسیبین بر سلامت روان صورت گرفته است و این تحقیقات هنوز هم ادامه دارد. تمرکز اصلی چنین تحقیقاتی بر این موضوع است که چگونه می‌توان از این ترکیبات برای درمان افسردگی استفاده کرد و دچار اثرات جانبی آن‌ها نشد. یا اینکه سیلیوسیبین چگونه می‌تواند به بیماران سرطانی کمک کند تا با موضوع مرگ کنار بیایند.

اما در عمل، استفاده دارویی از این ترکیبات کار ساده‌ای نیست. در تابستان امسال، سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از اکستازی برای درمان اختلال اضطراب پس از سانحه را رد کرد. همان‌طور هم که کارشناسان تأکید می‌کنند، استفاده از روان‌گردان‌ها به‌عنوان دارو ممکن است کار مفیدی نباشد. ترکیبات روان‌‌گردان بیشتر برای دستیابی به تجربه‌ای خاص به کار می‌روند و به نظر می‌رسد به‌عنوان دارو مفید نباشند.

تقاضا برای شیر خام در بازار آمریکا به‌قدری افزایش یافته که بیش از بیست ایالت فروش شیر خام را قانونی اعلام کرده‌اند. اما دکتر ماریون نستله، استاد ممتاز دانشگاه در رشته تغذیه و بهداشت عمومی در دانشگاه نیویورک، در مصاحبه‌ای گفته است کارشناسان ایمنی مواد غذایی از این روند به‌شدت وحشت‌زده هستند.

خودداری از مصرف

تعدادی از تولیدکنندگان محتوا در تیک‌تاک می‌گویند که باید فرهنگ خرید را کنار گذاشت و کالاهای مادی را به رخ دیگران نکشید و به جای دامن‌زدن به چنین فرهنگی، بهتر است فرهنگ «خودداری از مصرف» را جایگزین آن کرد. فرهنگ خودداری از مصرف مواردی از قبیل استفاده دوباره از کالاهای موجود، کمک به فرایند بازیافت و کاهش تولید ضایعات را تشویق می‌کند.

اما این روند هم مانند هر موج و روند دیگری منتقدان خودش را دارد. این منتقدان خاطرنشان می‌کنند که اکثر مردم در زندگی روزمره خودشان این کارها را انجام می‌دهند و نیازی به یادآوری ندارند. جورجینا جانسون، روزنامه‌نگار حوزه محیط‌زیست، درمورد این روند می‌گوید: «بسیاری از مردم در واکنش به این روند اشاره می‌کنند که زندگی طبقه کارگر چیزی غیر از این نیست. اما روی هم رفته، روند خودداری از مصرف می‌تواند مثبت باشد و مهم این است که پیام‌های مرتبط با این موضوع در چه بستری ارائه شود و چه کسانی سعی می‌کنند با استفاده از آن به محبوبیت برسند.»

مراقبت از پوست برای کودکان

بازار محصولات مراقبت از پوست بسیار پررونق است و بنا به بعضی از گزارش‌ها، نسل آلفا، یعنی متولدان ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۴، از مهم‌ترین عوامل این رونق محسوب می‌شوند. سال گذشته تعداد زیادی از پدرومادرها و متخصصان پوست اشاره کردند که کودکان ۹ ساله روتین‌های مراقبت از پوست پیچیده و چندمرحله‌ای دارند و در تعطیلات سال نو دوست دارند کرم دور چشم و سرم ضدپیری هدیه بگیرند. بخشی از علاقه کودکان کم‌سن‌وسال به مراقبت از پوست را می‌توان شکل‌گیری هویت آنان نسبت داد که بخشی عادی از دوران رشد و ورود به دوره نوجوانی است.

در این میان، بعضی از کارشناسان هشدار می‌دهند که ترس از پیری و تمرکز بیش از حد بر استانداردهای زیبایی غیرواقعی می‌تواند برای سلامت روان کودک مضر باشد. ناگفته نماند که روتین‌های پوستی سنگین می‌تواند خطراتی هم برای پوست بچه‌ها داشته باشد. دکتر شریا آندریک، متخصص پوست، می‌گوید: «اکثر بچه‌هایی که در آستانه ورود به نوجوانی هستند مشکل پوستی خاصی ندارند و استفاده از محصولات مراقبت از پوست می‌تواند پوست آن‌ها را تحریک کند و حتی بیماری‌هایی مانند درماتیت دور دهان را در پی داشته باشد.

سم‌زدایی دیجیتال

گوشی هوشمند و دسترسی به اینترنت به یکی از اجزای اصلی زندگی مدرن تبدیل شده است. با این حال، بسیاری از افراد و سازمان‌ها تلاش می‌کنند رابطه خود با گوشی‌های هوشمند را بازبینی کنند. در همین راستا، بعضی از این افراد دست به سم‌زدایی دیجیتال می‌زنند و گوشی‌های هوشمندشان را با «گوشی‌های بدون هوش»، همان گوشی‌های قدیمی که به اینترنت وصل نمی‌شوند و امکان نصب اپلیکیشن‌های رنگارنگ را هم ندارند، تعویض می‌کنند. در آمریکا، بعضی از مدارس ورود گوشی هوشمند به محیط مدرسه را ممنوع کرده‌اند و شاهد نتایج فوق‌العاده‌ای هم بوده‌اند.

درباره میزان ضرر و زیان گوشی‌های هوشمند برای سلامت انسان، همچنان بحث‌های زیادی وجود دارد. ولی بسیاری از مردم دوست دارند از گوشی‌های هوشمندشان کمتر استفاده کنند یا دست‌کم با دقت و آگاهی بیشتری این کار را انجام بدهند. در ابتدای سال ۲۰۲۴، گاردین انتشار خبرنامه ویژه‌ای را با عنوان «مغزتان را پس بگیرید» آغاز کرد تا به مخاطبانش کمک کند زمان استفاده از گوشی‌شان را کاهش بدهند. در کمتر از سه ماه، بیش از ۱۰۰ هزار نفر مشترک این خبرنامه شدند و در یک نظرسنجی که در ماه مارس انجام شد، مشترکان این خبرنامه گفتند که موفق شده‌اند زمان استفاده از نمایشگر را تا ۴۰درصد کاهش بدهند. یکی از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی گفت: «حالا بیشتر کتاب می‌خوانم، کارهای خانه را به‌موقع انجام می‌دهم و بهتر می‌خوابم.»

انجماد تخمک

در سال ۲۰۲۴، کلینیک‌های باروری در آمریکا و انگلیس افزایش تعداد مراجعه‌کنندگانی را گزارش دادند که می‌خواستند تخمک‌های خودشان را منجمد کنند. در آمریکا، افزایش تقاضا برای انجماد تخمک تا حدی به دلیل افزایش تعداد کارفرمایانی است که هزینه‌های هنگفت این فرایند را پوشش می‌دهند. چنین خدماتی احساس آزادی و امنیت خاطر ایجاد می‌کنند و به افراد این اجازه را می‌دهند که با آسایش خاطر بیشتری در مورد زندگی‌شان تصمیم بگیرند و تحت فشار ساعت بیولوژیکی بدن خودشان قرار نگیرند.

با این حال، بعضی از پزشکان متخصص باروری اشاره می‌کنند که انجماد تخمک هنوز روشی تضمینی محسوب نمی‌شود؛ برای کسانی که بالای ۳۵ سال سن دارند و می‌توانند ۲۰ تخمک را منجمد کنند، شانس بارداری در حدود ۵۰درصد است و وقتی تعداد تخمک به ۵ برسد، شانس بارداری به ۶درصد کاهش پیدا می‌کند.