در سال‌های گذشته به دلایل قابل مطالعه مصرف محصولات آرایشی و بهداشتی در میان زنان، افزایش چشمگیری داشته است. این میل، بازار محصولات آرایشی و بهداشتی را به یکی از پرسودترین بازارها تبدیل کرده، اما در سایه این رونق، معضلی بزرگ در حال رشد است: بازار داغ محصولات تقلبی. متأسفانه، ایران به یکی از بازارهای بزرگ محصولات تقلبی آرایشی و بهداشتی در منطقه تبدیل شده است. بر اساس آمارهای مختلف، درصد قابل توجهی از لوازم آرایشی موجود در بازار ایران، تقلبی و قاچاق هستند. این محصولات نه تنها کیفیت پایینی دارند، بلکه می‌توانند سلامتی مصرف کنندگان را به طور جدی به خطر اندازند. مصرف بالای لوازم آرایشی در ایران، در کنار عدم نظارت کافی و نبود مرجعی برای تشخیص اصالت محصولات، زمینه را برای سودجویان فراهم کرده است تا به راحتی محصولات تقلبی خود را به جای محصولات اصل به فروش برسانند. در این مطلب، به بررسی ابعاد مختلف این معضل بزرگ خواهیم پرداخت و راهکارهایی برای مقابله با آن ارائه خواهیم کرد.
فروشندگان چه می‌گویند؟
فروشنده‌‌‌ای در محدوده شهرک غرب می‌گوید در ایران دنبال لوازم آرایش و عطر اصل نباشید. او تاکید می‌کند که انزوا و تحریم کشور باعث شده است که نمایندگی برندهای خارجی، هیچ‌کدام در ایران فعالیت نکنند و واردات رسمی از آنها ممکن نباشد بنابراین هرکس که ادعا کرد لوازم آرایشی غیررسمی نمی‌فروشد، دروغ می‌گوید. فروشنده دیگری در پاساژ گلدیس تهران هم توضیحات مشابهی می‌دهد و می‌گوید که مطمئنا بخشی از لوازم آرایشی و عطرهای بازار ایران مرجع رسمی ندارند.
این فروشنده ادامه می‌دهد: «از سال ۱۳۹۸ واردات رسمی لوازم آرایشی ممنوع شده و این ممنوعیت همچنان ادامه دارد. به اجناس قاچاقچی‌‌ها هم که اعتمادی نیست.»
بعضی دیگر از فروشندگان مدعی هستند که کالای با کیفیت و اصل می‌فروشند. یکی از آنها فروشنده‌‌‌ای در پاساژ نارون تهران در حوالی نیاوران است که تاکید می‌کند « level» هر فروشگاه با قدرت خرید مشتریان آن متناسب است و در شمال شهر و فروشگاه‌های لوکس نمی‌شود هر کالایی فروخت. این فروشنده مدعی است که اجناس خود را سفارشی از نمایندگی برندهای جهانی در کشورهای همسایه تهیه و چمدانی به ایران حمل می‌کند.
فروشنده دیگری در همان محدوده توضیح می‌دهد که در ترکیه مغازه دارند و اجناس فروشگاه استانبول و تهران را با یک کیفیت تامین می‌کنند.
از فروشگاه‌های سطح شهر که بگذریم، بعضی اینفلوئنسرهای ایرانی در آنلاین‌شاپ‌‌ها لوازم آرایشی می‌فروشند و مدعی تهیه آن از نمایندگی کمپانی‌های خارجی هستند. همسر یک فوتبالیست که در امارات زندگی می‌کند، یکی از این فروشندگان است. اجناس فروشگاه آنلاین او با واحد درهم قیمت‌گذاری می‌شود و تقریبا هیچ نوع لوازم آرایشی با قیمت زیر یک میلیون تومان ندارد. با این حال شماری از مشتریان در کامنت‌‌ها می‌نویسند که او لوازم آرایشی تقلبی را با سود گزاف به مشتریان می‌فروشد. با وجود اینکه این کامنت‌‌ها مدام حذف می‌شوند، این مساله از چشم سایر کاربران دور نمانده و با مقایسه جزئیات بسته‌بندی و قیمت لوازم آرایش اصل در نمایندگی‌های مادر با لوازم آرایش آنلاین‌شاپ این اینفلوئنسر، می‌نویسند که او یک کلاهبردار است که می‌خواهد با فروش لوازم آرایش تقلبی حاشیه سود بیشتری برای خود ایجاد کند.
برخی دیگر از فروشندگان هم با تاکید بر اینکه جنس اصل در بازار وجود ندارد، ادعا می‌کنند که لوازم آرایش «High Copy» می‌فروشند.
آنها توضیح می‌دهند که گرچه نسخه‌های لوازم آرایشی آنها اصل نیست اما باکیفیت است و از نسخه‌های اصلی ارزان‌تر فروخته می‌شود. محمدرضا بحیرایی، رئیس انجمن واردکنندگان فرآورده‌های بهداشتی و آرایشی ایران، در آبان امسال در همین زمینه به ایسنا گفته است: «تمام محصولات خارجی موجود در بازار یا قاچاق است یا فیک و یکی از بارزترین راه‌های تشخیص، قیمت بسیار پایین کالاهای فیک در بازار است.»
بر اساس اعلام انجمن واردکنندگان فرآورده‌های بهداشتی و آرایشی، ایران رتبه هفتم جهان و دوم منطقه را در مصرف محصولات آرایشی و بهداشتی دارد و گردش مالی این بازار در کشور بین ۶۵ تا ۷۰ هزار میلیارد تومان است.
این گردش مالی خیره‌کننده انگیزه سودجویان را برای قاچاق و تولید کالاهای فیک و ارزان قیمت و فروش با حاشیه سود بالا تقویت کرده است.
چگونه فیک‌‌ها را بشناسیم؟
فروشندگان به این پرسش که چگونه می‌توان لوازم آرایشی اصل و فیک را شناخت، پاسخ یکسانی ندارند. یکی آب پاکی را روی دستت می‌ریزد و می‌گوید هیچ نسخه اصلی در بازار ایران وجود ندارد و خودتان را خسته نکنید و دیگری توجه شما را به جزئیات بسته‌بندی محصولات اصل و فیک جلب می‌کند. جزئیاتی که برای هزاران کالای ریز ودرشت و متوسط متفاوت است؛ مثلا فرمول‌هایی که برای تشخیص خط چشم اصل گفته می‌شود به کل با فرمول‌هایی که برای تشخیص کرم پودر اصل از تقلبی می‌گویند، تفاوت دارد و حفظ کردن این همه جزئیات غیرممکن به نظر می‌رسد.
فروشنده‌‌‌ای توضیح می‌دهد که حتی این فرمول‌‌ها هم نوعی «دغل‌بازی» است، مگر می‌توان بوی عطر اصل را از سایت نمایندگی‌های مادر تشخیص بدهید که بتوانید آن را با بوی عطر تقلبی در ایران مقایسه کنید؟ یا مگر در سایت نمایندگی‌های مادر درون دهانه داخلی ظرف خط چشم نمایش داده می‌شود تا با توجه به آن، فرق آن را با محصول فیک متوجه شوید؟
بسیاری از فروشندگان می‌گویند که استعلام از طریق بارکد و QR کد روش‌های مطمئن‌تری برای تشخیص اصالت کالا هستند و توضیح می‌دهند که بسیاری از عرضه‌کنندگان بارکدهای تقلبی روی محصولات خود می‌چسبانند اما از طریق نرم‌افزارهای بارکدخوان یا QR کد می‌توان متوجه شد که بارکد تقلبی یا اصل است.
براساس توضیحات فروشندگان، QR کد یا بارکــــد تقلبی ممکن اســـت شــــما را به صفحه‌‌‌ای غیر از صفحه برند و مشخصات محصول هدایت کند یا اینکه کلا ناخوانا باشد. آنها توضیح می‌دهند که برای برخی محصولات ممکن است به یک صفحه اینستاگرامی با لوگوی آن برند ارجاع داده شوید یا PDFیک کاتالوگ را برایتان نمایش دهند اما نه آن صفحه اینستاگرامی به کمپانی مربوط باشد و نه PDF باز شود. اگر هم باز شود، محتوایی مربوط به آن برند ندارد.
علاوه بر این، روی تمام محصولاتی که قانونی وارد می‌شوند، برچسبی با آرم وزارت بهداشت به چشم می‌خورد، برای آنکه مطمئن شوید که محصول اصل است، می‌توانید کد محصول را به شماره‌‌‌ای که روی جعبه کالا درج شده، ارسال کنید و اصالت آن را از سامانه اصالت کالا استعلام کنید.
هرچند که واردات رسمی لوازم آرایش ممنوع و طبیعتا برچسب مربوط به وزارت بهداشت درباره این دسته از کالاها بلاموضوع است. در نهایت اینکه بسیاری از فروشندگان توصیه می‌کنند که خرید کالای شناسنامه‌دار داخلی بهتر از خرید محصولات بدون شناسنامه قاچاق است که می‌تواند به سلامت افراد آسیب بزند.
