مدتی است که اسم اوزمپیک به عنوان درمان دارویی لاغری بر سر زبان‌ها افتاده. کاربرد اصلی آمپول اوزمپیک برای لاغری نیست اما این کارکرد بیشتر مورد توجه قرار گرفته و در مورد مزایا و معایبش صحبت می‌شود. با این آمپول، نحوه‌ی استفاده، مزایا و عوارضش بیشتر آشنا شویم.
اوزمپیک چیست؟
اوزمپیک (Ozempic) نام تجاری یک داروی تزریقی حاوی ماده فعال سمگلوتاید (Semaglutide) است. این دارو به عنوان درمانی برای دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود و مصرف آن خطر ابتلا به حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش می‌دهد. اوزمپیک به کنترل سطح قند خون کمک می‌کند و اغلب به همراه برنامه‌های غذایی و ورزشی توصیه می‌شود.
اوزمپیک چگونه کار می‌کند؟
اوزمپیک از چند طریق به کاهش سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک می‌کند. و البته این دارو خطرات قلبی مرتبط را در افراد مبتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی کاهش می‌دهد.
آمپول اوزمپیک به روش‌های زیر عمل می‌کند:
- این دارو اعمال هورمون GLP-1 (گلوکاگون مانند پپتید-1) طبیعی تولید شده را تقلید می‌کند. با فعال‌سازی گیرنده‌های GLP-1 در مغز، اوزمپیک به تحریک پانکراس برای ترشح انسولین کمک می‌کند.
- مشابه هورمون GLP-1، اوزمپیک حرکت غذا از طریق معده را کند می‌کند. این باعث می‌شود که برای مدت طولانی‌تری احساس سیری کنید. در نتیجه، از افزایش شدید سطح قند خون جلوگیری می‌کند و می‌تواند منجر به کاهش تمایلات گرسنگی شود.
- مقدار انسولینی که بدن شما پس از غذا تولید می‌کند را افزایش می‌دهد تا سطح قند خون شما خیلی بالا نرود. انسولین یک هورمون است که سطح قند خون را کاهش می‌دهد.
- مقدار قند آزاد شده به جریان خون را کاهش می‌دهد.
آمپول اوزمپیک برای لاغری
اوزمپیک یکی از مکانیسم‌های مهم برای کاهش وزن است. این دارو باعث می‌شود که متابولیسم گلوکز در بدن تغییر کند و انرژی‌های گلوکزی که از غذاها به دست می‌آید، به جای انرژی‌های چربی، استفاده شود. این باعث می‌شود که چربی‌های ذخیره‌شده در بدن برای انرژی مورد نیاز استفاده شوند و در نتیجه فرد لاغر شود.
البته صرف استفاده از اوزمپیک برای لاغری کافی نیست و توجه به تغذیه و ورزش هم لازم است. مطالعه‌ی مطلب انواع کربوهیدرات و روش مصرف کربوهیدرات برای چاقی و لاغری کمک می‌کند این دسته از مواد غذایی را به شکلی موثر استفاده کنیم.
اوزمپیک به شکلی که در ادامه توضیح داده‌ایم باعث لاغری می‌شود:
کند کردن تخلیه معده
اوزمپیک باعث می‌شود غذا مدت طولانی‌تری در معده بماند. این باعث می‌شود برای مدت طولانی‌تری احساس سیری کنید و در نتیجه کمتر غذا بخورید. این مکانیسم مشابه عملکرد هورمون GLP-1 در بدن است که طبیعی ترشح می‌شود.
کاهش تمایلات گرسنگی
اوزمپیک با تحریک گیرنده‌های GLP-1 در مغز، می‌تواند تمایلات گرسنگی را کاهش دهد. این باعث می‌شود که کمتر احساس گرسنگی کنید و در نتیجه کمتر غذا بخورید.
کنترل سطح قند خون
اوزمپیک با افزایش ترشح انسولین از پانکراس پس از غذا، سطح قند خون را کنترل می‌کند. این کمک می‌کند سطح قند خون پس از غذا کاهش یابد و احساس سیری بیشتری ایجاد شود.
کاهش مقدار گلوکز در خون
اوزمپیک با کاهش مقدار گلوکزی که از کبد به خون وارد می‌شود، هم به کنترل سطح قند خون کمک می‌کند. این مکانیسم‌ها باعث می‌شوند بدن به صورت مؤثرتری از انرژی استفاده کند و چربی‌ها را به جای ذخیره‌سازی، بسوزاند و استفاده کند.
آمپول اوزمپیک چه عوارضی دارد؟
اوزمپیک مانند اکثر داروها ممکن است عوارض جانبی خفیف یا جدی داشته باشد. این عوارض بسته به شرایط بدنی فرد دارد و از یک نفر تا نفر دیگر متفاوت است:
عوارض جانبی خفیف
برخی از عوارض جانبی خفیفی که بر اثر مصرف اوزمپیک گزارش شده شامل موارد زیر است:
- یبوست
- اسهال
- درد شکم
- استفراغ
- حالت تهوع
عوارض جانبی خفیف این دارو معمولا طی چند روز از بین می‌رود.
عوارض جانبی جدی
مثل هر داروی دیگر اوزمپیک هم ممکن است عوارض جدی برای فرد ایجاد کند. این عوارض به شرایط بدنی فرد بستگی دارد و بهتر است پیش از مصرف اوزمپیک حتما با پزشک مشورت کنید. عوارض جانبی جدی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- رتینوپاتی دیابتی (آسیب به چشم ناشی از دیابت)
- هیپوگلیسمی (قند خون پایین)
- بیماری کیسه صفرا (که می‌تواند شامل سنگ‌های صفراوی و التهاب کیسه صفرا باشد)
- پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)
- خطر تومورهای تیروئید یا سرطان تیروئید
اوزمپیک در حیوانات باعث ایجاد تومورها و سرطان تیروئید می‌شود اما مشخص نیست در انسان هم تومورهای تیروئید یا سرطان تیروئید مدولاری ایجاد می‌کند یا خیر.
اگر شما یا اعضای خانواده‌تان سابقه سرطان تیروئید دارید بهتر است از این دارو استفاده نکنید یا قبل از استفاده با پزشک خودتان مشورت کنید.
واکنش آلرژیک با استفاده از اوزمپیک
اوزمپیک در برخی افراد واکنش آلرژیک ایجاد می‌کند که ممکن است خفیف یا شدید باشد. از مهم‌ترین علائم حساسیت به این دارو متورم شدن لب‌ها و صورت و همچنین سوزش زبان و گلو است. مشکلات تنفسی، بثورات پوستی، سرگیجه و افزایش ضربان قلب هم جزو واکنش‌های آلرژیک جدی به این دارو هستند.
آیا اوزمپیک باعث ریزش مو می‌شود؟
مقاله‌ای که درWomen’s Health منتشر شده بررسی می‌کند آیا اوزمپیک (سمگلوتاید) می‌تواند باعث ریزش مو شود یا خیر. در این مقاله ذکر شده اگرچه ریزش مو عارضه‌ی جانبی رایج اوزمپیک نیست، ممکن است برخی به دلیل عواملی مانند کمبودهای تغذیه‌ای و تغییرات هورمونی ناشی از کاهش وزن سریع، آن را تجربه کنند.
بنابراین مهم است پیش از مصرف حتما با پزشک مشورت کنید و در صورت لزوم مکمل مصرف کنید.
دوز مصرف اوزمپیک چقدر است؟
دوز مصرف اوزمپیک (سمگلوتاید) معمولاً یک بار در هفته است. دوز اولیه برای شروع مصرف ۰.۲۵ میلی‌گرم یک بار در هفته به مدت ۴ هفته است تا بدن شما به دارو عادت کند. پس از این دوره ابتدایی، دوز معمولاً به ۰.۵ میلی‌گرم یک بار در هفته افزایش می‌یابد. اگر نیاز به کنترل بیشتر قند خون باشد، ممکن است دوز این دارو به ۱ میلی‌گرم یک بار در هفته و در نهایت به حداکثر ۲ میلی‌گرم یک بار در هفته افزایش یابد.
البته در نهایت بهتر است در صورت مصرف این دارو حتما آن را زیر نظر پزشک مصرف کنید تا پزشک تغییراتی که این دارو در بدن شما ایجاد می‌کند را رصد کند.
همچنین اگر اوزمپیک برای لاغری را در دستور کار دارید، ورزش را فراموش نکنید. مطلب بدنسازی بانوان در خانه؛ از تغذیه تا برنامه بدنسازی کمک می‌کند برنامه‌ای جامع بریزید و طبق آن نتیجه بگیرید.
چه کسانی نباید از اوزمپیک استفاده کنند؟
افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی یا مشکلات لوزالمعده: این دارو ممکن است برای کسانی که مشکلات کلیوی یا پانکراس دارند، مناسب نباشد.
خانم‌های باردار و شیرده یا کسانی که قصد بارداری دارند: مصرف اوزمپیک در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود. همچنین، اگر قصد دارید به زودی باردار شوید، باید دو ماه قبل از باردار شدن مصرف این دارو را زیر نظر پزشک متوقف کنید.
دوران بارداری دورانی خاص است که گاه ممنوعیت‌های خاص دارد. به جز اوزمپیک گاه برخی لوازم آرایش در دوران بارداری مجاز نیستند. مطالعه‌ی مطلب ممنوعیت استفاده از لوازم آرایش در دوران بارداری می‌تواند به شناخت این لوازم ممنوعه کند.
افرادی که داروهای تجویزی، مکمل‌های ویتامین یا گیاهی مصرف می‌کنند: اوزمپیک ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشد. همیشه قبل از استفاده از دارویی در کنار اوزمپیک با پزشک مشورت کنید.
افرادی که به پانکراتیت مبتلا شده‌اند: اگر دچار التهاب ناگهانی پانکراس هستید یا در گذشته این بیماری را داشته‌اید، نباید از اوزمپیک استفاده کنید. اگر حین مصرف اوزمپیک درد شدید در ناحیه شکم یا معده احساس کردید، با پزشک مشورت کنید.
افرادی که به دیابت مبتلا نیستند: ممکن است مصرف این دارو برای افراد غیر دیابتی خطرناک باشد و منجر به افت شدید قند خون شود. علائم افت قند خون شامل سرگیجه، سبکی سر، تاری دید، اضطراب، سردرد، افزایش ضربان قلب، تعریق و تحریک‌پذیری است.
افراد مبتلا به بیماری‌های شدید کبدی: این افراد نباید از اوزمپیک استفاده کنند.
افرادی که قصد جراحی دارند: اگر قصد جراحی دارید، بهتر است چند روز قبل از عمل، مصرف اوزمپیک را زیر نظر پزشک متوقف کنید.
افرادی که سابقه سرطان تیروئید در خانواده دارند: اگر در خانواده سابقه ابتلا به سرطان تیروئید وجود دارد، بهتر است از اوزمپیک استفاده نکنید.
قیمت آمپول اوزمپیک
قیمت آمپول اوزمپیک به دلیل وارداتی بودن و تأثیرات عوامل مختلف مانند عرضه و تقاضا، بالا و پایین می‌شود. در بازارهای بین‌المللی، قیمت اوزمپیک بستگی به عواملی مانند کشور مبدأ، نوع داروخانه و دوز دارو دارد. در برخی کشورها، بیمه‌های درمانی ممکن است بخشی از هزینه‌های اوزمپیک را پوشش دهند، که می‌تواند باعث کاهش هزینه برای بیماران شود. به طور کلی، این دارو جزو داروهای نسبتاً گران‌قیمت محسوب می‌شود.
نوسانات ارزی و محدودیت‌های وارداتی در ایران باعث می‌شوند قیمت اوزمپیک بسیار بالاتر از بسیاری از کشورهای دیگر باشد. همچنین، این دارو به طور مداوم در دسترس نیست و به دلیل کمیاب بودن، قیمت آن در بازار سیاه بالاتر از قیمت رسمی داروخانه‌ها است. علاوه بر این، با توجه به اینکه اوزمپیک برای مصرف طولانی‌مدت تجویز می‌شود، بیماران ممکن است به طور مداوم نیاز به خرید آن داشته باشند که این موضوع هزینه‌های بیشتری را به همراه دارد. برای بیماران دیابتی که به دنبال کنترل قند خون و کاهش وزن هستند، اوزمپیک گزینه‌ای مؤثر است، اما به دلیل قیمت بالای آن، تهیه این دارو برای برخی چالش مالی است.
ملیتاید، جایگزین ایرانی اوزمپیک
ملیتاید (Melitide) نام تجاری ایرانی داروی لیراگلوتاید است که توسط شرکت داروسازی سیناژن تولید می‌شود. این دارو به عنوان یک آنالوگ پپتید شبه گلوکاگون-1 (GLP-1) عمل می‌کند و برای کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ و همچنین برای کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن تجویز می‌شود.
ملیتاید در ایران تولید می‌شود و به طور کلی در داروخانه‌ها موجود است. با این حال، به دلیل نوسانات ارزی و محدودیت‌های وارداتی، ممکن است برخی مواقع کمیاب شود.
قیمت ملیتاید به دلیل وارداتی بودن مواد اولیه و تأثیرات مختلف بر عرضه و تقاضا، ممکن است متفاوت باشد. این دارو به طور کلی جزو داروهای نسبتاً گران‌قیمت محسوب می‌شود.
اوزمپیک را چطور استفاده کنیم؟
اوزمپیک دارویی تزریقی است و برای مصرف باید گام‌های زیر را دنبال کنید:
- آماده‌سازی قلم تزریق:
- قلم اوزمپیک را از یخچال خارج کنید و اجازه دهید تا به دمای اتاق برسد. معمولاً این کار حدود ۳۰ دقیقه زمان می‌برد.
- اگر اولین بار است که از قلم استفاده می‌کنید، ابتدا درپوش آن را بردارید و سوزن جدید را به قلم متصل کنید.
- تنظیم دوز:
- قلم اوزمپیک یک دوز انتخاب کننده دارد که باید دوز مورد نیاز را تنظیم کنید. برای دوز مصرف با پزشک مشورت کنید.
- آماده‌سازی محل تزریق:
- محل تزریق (مانند بخش‌های چربی در ناحیه‌ی شکم، ران یا بالای بازو) را با یک پد الکلی تمیز کنید.
- تزریق دارو:
- سوزن را به صورت مستقیم در محل تزریق وارد کنید.
- دکمه تزریق را فشار دهید و تا زمانی که دوز کامل تزریق نشده است، نگه دارید.
- پس از تزریق، سوزن را از پوست خود خارج کرده و به آرامی به آن ناحیه فشار دهید.
- نگهداری قلم:
- سوزن استفاده شده را جدا کرده و در یک ظرف مقاوم در برابر سوراخ شدن (مانند ظرف مخصوص زباله‌های دارویی) دور بیندازید.
- قلم اوزمپیک را با درپوش دوباره بپوشانید و آن را در یخچال نگهداری کنید.
اوزمپیک، داروی لاغری که باید با احتیاط مصرف شود
اوزمپیک داروی موثری برای کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ است اما سازمان غذا و داروی آمریکا این دارو را برای کاهش وزن تایید نکرده. بنابراین پیش از مصرف حتما با پزشک مشورت کنید و آزمایش‌های لازم را انجام دهید. همچنین لازم است دوز مصرفی را پزشک تعیین کند.
